مقدمه
پایگاه خبری هنر هشتم؛ احتمالاً این جمله را بارها شنیده‌اید که «ارزش یک تصویر بیش از هزار کلمه است». اساساً این جمله بیانگر ارزش و کارایی ارتباط تصویری (visual communication) است. حقیقت آن است که بیشترین دریافت ما از محیط پیرامونمان بوسیله قوه بینایی صورت می‌گیرد و مغز ما علاقه زیادی به تجزیه وتحلیل اطلاعات به‌صورت تصویری دارد؛ بر همین اساس اگر اطلاع‌رسانی و انتقال پیام به کمک تصویر صورت پذیرد، اثرگذاری و مدت ماندگاری آن در ذهن مخاطب بیشتر خواهد بود. اینجاست که اینفوگرافیک‌ها به کمک ما می‌آیند.
اینفوگرافیک‌ها، نمایشگران تصویری اطلاعات و داده‌ها هستند که هدف آنها ارائه سریع و ساده اطلاعات پیچیده است.
به بیان ساده‌تر، اینفوگرافیک‌ها به کمک عناصر بصری نظیر عکس، نمودار، نقشه، دیاگرام و … سعی می‌کنند تا مجموعهای از داده‌ها و اطلاعات پیچیده را به‌گونه‌ای به تصویر درآوردند که پیام به شیوه‌ای سریع و قابل‌فهم به مخاطب منتقل شود.
اینفوگرافیک (Infographic)، اطلاع‌نگاشت یا گرافیک اطلاع‌رسان به نمایش داده‌ها با استفاده از چند نمودار و شکل در قالب یک تصویر گفته می‌شود.
اطلاع‌نگاشت‌ها نمایشگران تصویری اطلاعات و داده‌ها هستند. شاید بتوان اطلاع‌نگاشت‌ها را قدیمی‌ترین ابزار برقراری ارتباط بشر خواند. استفاده از اطلاع‌نگاشت باعث می‌شود بیننده با نگاهی کوتاه حجم قابل توجهی از اطلاعات را که شکل نوشتاری آن ممکن است مقاله بلند بالایی را تشکیل دهد، به سادگی از طریق بصری دریافت کند و حتی آن را به خاطر بسپارد.
واژه‌شناسی
واژه اینفوگرافیک (infographic) کوتاه شده عبارت information graphic است که فرهنگستان زبان و ادب فارسی «اطلاع‌نگاشت» را برای معادل فارسی آن برگزیده است. البته ممکن است عباراتی چون گرافیک اطلاع‌رسان، داده نما، اینفوگرافی، اینفوگراف و … در سایر رسانه‌ها دیده شود.
دیداری‌سازی داده‌ها یا Data visualization از دیگر عباراتی است که اغلب در کنار اینفوگرافیک‌ها به‌کاربرده می‌شود. دیداری‌سازی داده‌ها در حقیقت به تصویر درآوردن داده‌ها و مقادیر اندازه‌گیری شده عددی با استفاده از نقشه‌ها، سلسله‌مراتب، شبکه‌ها سری‌های زمانی و انواع نمودارهاست.
تعریف اینفوگرافیک
اینفوگرافیک، بیان دیداری چکیده یک موضوع یا مطلب به شکل عکس، نمودار و اتصالات است و عده‌ای اینفوگرافیک را نوعی نقشه مفهومی می‌دانند که از این طریق ارتباط بین مفاهیم به زبان ساده‌تر و به شکل بصری نمایش داده می‌شود. اینفوگرافیک نگاره متن به شکل تصویر است.
در اکثر اوقات موارد استفاده از این نگاره‌ها در جایگاه‌هایی است که نیاز به توضیح ساده یا سریع داده‌ها احساس گردد. برای مثال نقشه‌ها، علائم و تابلوها، پوسترهای آموزشی و روزنامه‌ها از جمله کاربردهای آنها هستند. همچنین ریاضیدانان و متخصصان آمار و کامپیوتر نیز از این ابزار برای به تصویر کشیدن مفاهیم پیچیده بهره می‌برند. یک اطلاع‌نگاشت کامل افزون بر اینکه در یک نگاه کلیات اصلی موضوع را به بیننده می‌رساند، دربرگیرنده جزئیات کلیدی موضوع برای دریافت بیشتر هست.
استفاده از اطلاع‌نگاشت‌ها باعث می‌شود بیننده با نگاهی کوتاه حجم قابل توجهی از اطلاعات را که شکل نوشتاری آن ممکن است مقاله بلند بالایی را تشکیل دهد، به سادگی از طریق بصری دریافت کند و حتی آن را به خاطر بسپارد.
نخستین اطلاع‌نگاشت در کتاب اطلس سیاسی و تجاری ویلیام سیلوستر مورد استفاده قرار گرفت. این کتاب توسط هیستوگرام‌ها و نمودارهای میله‌ای، اقتصاد انگلستان سده ۱۸ را توضیح داده بود.
مغز ما علاقه زیادی به تحلیل و ذخیره اطلاعات به صورت دیداری دارد. حتی ارتباط میان اشیا و اطلاعات را به شکل دیداری ذخیره می‌کند نه نوشتاری. برای مثال به سه واژه مداد، تلفن و تلویزیون فکر کنید، چه چیز اول به ذهنتان می‌آید؟ آیا به حروف تشکیل دهنده این واژگان فکر می‌کنید یا به شکل فیزیکی آنها؟ پس همانطور که مشاهده می‌کنید درک و یادگیری صورت فیزیکی و دیداری داده‌ها و اطلاعات برای مغز ما به مراتب آسانتر از فهم شکل نوشتاری آنها است.
زمینه‌های کاربرد اینفوگرافیک در روابط عمومی
۱٫ آموزش
۲٫ ارائه (Presentation)
۳٫ گزارش نویسی
۴٫ تبلیغات
۵٫ فرهنگ سازی
۶٫ ترویج علم
۷٫ رزومه نویسی
۸٫ اطلاع‌رسانی
انواع اینفوگرافی
اینفوگرافی ها را به چند صورت می‌توان دسته بندی کرد، یکی بر اساس ماهیت محتوایی که به دو نوع خبری (فوری، کوتاه و مینیمالیستی) و غیرخبری (غیر فوری با پیچیدگیهای بیشتر و اطلاعات زیادتر) تقسیم می‌شوند. از طرف دیگر اینفوگرافی ها با توجه به عناصر تشکیل دهنده به انواع متن محور و تصویر محور نیز تقسیم می‌شوند. در حالت متن محور اطلاعاتی که قرار است انتقال پیدا کند بسیار بیشتر از حالت تصویر محور است به همین علت هم اطلاعات به یکی از شکلهای جدول، فلوچارت، تایم لاین یا سیر زمانی و یا دو یا چند حالت همزمان از این شکلها کنار یکدیگر، ارائه می‌شود که چشم و ذهن مخاطب را خسته نکند و مخاطب بتواند به راحتی موضوع را دنبال کند.
اینفوگرافیک ها بر اساس شیوه پیاده سازی به چهار دسته اصلی طبقه بندی می‌شوند: ایستا (همه اطلاعات در یک نگاه به‌صورت یک تصویر واحد نمایش داده می‌شوند.)، پویا (اطلاعات در یک توالی خطی به‌صورت متحرک و انیمیشن ارائه می‌شوند)، تعاملی (اطلاعات معمولاً در بستر وب و بنابر انتخاب کاربر به نمایش در می‌آید) و فیزیکی (اطلاعات در قالب یک حجم یا ماکت سه‌بعدی نشان داده می‌شود).
انواع، برهم کنشی، متحرک، چند رسانه‌ای، ویدئویی، دیجیتالی، تأتو، نوری/ لیزری و… نیز شیوه‌های پیاده سازی اینفوگرافی ها هستند که هر کدام جزو زیرمجموعه‌های چهار دسته اصلی که در بالا ذکر شد قرار می‌گیرند. هر کدام از اینها هم بسته به موقعیتهای مورد استفاده شامل تفاوتهای زیادی با یکدیگر هستند. به عنوان مثال مقایسه کنید یک طرح مینی مالیستی برای تبلیغ کتابخوانی را با یک انیمیشن چند دقیقه‌ای که در آن از اینفوگرافی متحرک استفاده شده است.
اما شاید مهمترین تقسیم بندی اینفوگرافیک ها از لحاظ موضوع باشد در این بخش اینفوگرافی ها به پنج دسته تقسیم می‌شوند:
۱٫ اینفوگرافیک‌های علت و معلول
در این نوع کار گرافیکی توضیح روابط عِلی بین مراحل مختلف فیزیکی یا مفهومی متن در جریان است. به عنوان مثال برای بررسی رکود اقتصادی در کشور و یا تناسب بین صادرات و واردات می‌توان از این اینفوگرافیک استفاده کرد.
۲٫ اینفوگرافیک‌های زمانی
اینفوگرافیک زمانی که یک رویداد یا فرآیند در یک زمان خاص اتفاق افتاده باشد را توضیح می‌دهد. معمولاً این اینفوگرافیک ها با نمودارها نشان داده می‌شوند، رشد فروش خودرو در بازه زمانی ده ساله می‌تواند نمونه‌ای از این طراحی باشد.
۳٫ اینفوگرافیک کمی
اینفوگرافیک کمی مجموعه تصاویری است که در آن داده‌های آماری با سرعت و وضوح به خوانندگان را انتقال پیدا می‌کند. در این روش از نمودارها، نقشه‌ها، لیستها و.. استفاده می‌شود و سعی می‌شود در این نوع از اینفوگرافی داده‌ها به خوبی دسته بندی و طبقه بندی شوند تا مخاطب از حجم اطلاعات گیج نشود.
۴٫ اینفوگرافیک جهت
علامتهای راهنمایی و رانندگی جزو این نوع محتوای اینفوگرافی قرار می‌گیرند. در این نوع از اینفوگرافیک از حرکت، اعداد، نمادها، آیکونها، جداول، نمودارها، فلش و… برای برقراری ارتباط میان داده‌ها استفاده می‌شود. وجود علامتهای از پیش تعریف شده و آشنا با ذهن مخاطب جزو ملزومات این نوع اینفوگرافیک هاست. مانند مقیاسهای موجود در نقشه‌ها، علامتهای راهنمایی و رانندگی در خیابانها و…
۵٫ اینفوگرافیک محصولات
به منظور انتقال اطلاعات به همه کارمندان و بازدیدکنندگان از اینفوگرافیک محصولات در تابلو آگهی کارخانه‌ها، دفاتر، شرکتهای بزرگ و… استفاده می‌شود. ترکیب تصاویر با داده‌ها، موجب کم شدن فضای اطلاعات و افزایش درک مخاطبان می‌شود. برای مثال محصولاتی چون مواد غذایی نیاز به شرح و توضیح دارند، که با ایجاد یک اینفوگرافیک می‌تواند آن را خلاصه وار شرح داد.
دلایل محبوبیت اینفوگرافی چیست؟
اینفوگرافی مزیتهایی دارد که باعث استقبال زیاد از این روش در ارائه مفاهیم شده است. یکی از نقاط قوت اینفوگرافی قابلیت انتشار ساده و گرفتن تعداد زیادی بازدید، کامنت و لینک است. مزیت دیگر این است که براساس تحقیقات، فرایند انتقال داده‌های دیداری در مغز، بطور تقریبی شصت‌هزار برابر سریع‌تر از داده‌های متنی است. ازاینرو سرعت یادگیری و ذخیره اطلاعات، در روش اینفوگرافی بهتر از وقتی است که از شیوه نوشتاری استفاده می‌شود و همین عامل سبب شده که بجای استفاده از شیوه نوشتاری، امروزه بیشتر از این روش استفاده شود.
نتیجه مطالعه دیگری نیز نشان داده است: استفاده از شیوه‌های دیداری در متقاعدکردن مخاطب، ۴۳ درصد مؤثرتر از وقتی است که تنها بر نوشته تکیه می‌شود. در کنار مزیتهای یاد شده، طراحی خوب بسیاری از اینفوگرافیها با موضوعات مهیج و پرمخاطب نیز به محبوبیت این روش افزوده است.
چگونه یک اینفوگرافی بسازیم؟
برای ساختن یک اینفوگرافی باید پنج مرحله را پشت سر بگذاریم. این مراحل عبارتند از:
۱. انتخاب یک داستان برای اینفوگرافی
این مرحله سخت‌ترین بخش ساختن یک اینفوگرافی است. منظور از انتخاب داستان این است که مشخصا تعیین کنیم موضوع اینفوگرافی چیست و چه پیامی را قصد داریم، ازطریق آن منتقل کنیم. دو رویکرد برای کشف داستان اینفوگرافی پیش‌روی ما قرار دارد:
رویکرد داده‌محور: وقتی مجموعهای از داده‌ها را در اختیار داشته باشیم و بخواهیم آنچه را داده‌ها روایت می‌کنند، بیان کنیم، از این رویکرد استفاده می‌کنیم. با وجود اینکه استفاده از این رهیافت، واضح به‌نظر می‌رسد، اما تله‌هایی در استفاده از آن وجود دارد که غالبا استفاده از آن را دچار مشکل می‌کند. برای اینکه در استفاده از این رهیافت دچار مشکل نشویم، باید ملاحظاتی را درخصوص داده‌هایی که در اختیار داریم، در نظر بگیریم از جمله آنکه ویژگی منحصربه‌فرد داده‌ها چیست؟ آیا داده‌ها ارزش خبری دارند یا تنها بخشی از یافته‌های علمی هستند.
رویکرد مسئله محور: در این رویکرد، داستان براین اساس ساخته می‌شود که با آن به چه پرسشهایی می‌خواهیم پاسخ دهیم یا چه مشکلاتی را حل کنیم. درواقع در این رهیافت، خودمان را بجای مخاطب می‌گذاریم تا بتوانیم قالب و طرح کلی یک داستان تأثیرگذار را کشف کنیم. این داستان باید روایت‌گر راهی برای حل یک مشکل یا بحران باشد یا بتواند برای پرسشهای رایج و روزمره، پاسخی کاربردی ارائه دهد و یا از زاویه و دریچه دیگری آنها را بررسی کند؛ همچنین ممکن است روشهای مرسوم و پذیرفته شده را به چالش بکشد یا برای سؤالهای معمول پاسخ‌های غیر‌معمول فراهم آورد.
۲. انتخاب نوع اینفوگرافی
در این مرحله برای به تصویرکشیدن داستان، باید از میان انواع اینفوگرافی، مناسب‌ترین آن را انتخاب کنیم. درادامه خلاصه‌ای از انواع و سبکهای مختلف اینفوگرافی آمده است:
۲-۱- اینفوگرافی آماری
در این سبک از اینفوگرافی از گراف، جدول، نمودار یا لیست برای ارائه خلاصه یا تفسیر مختصری از داده‌ها استفاده می‌کنیم.
۲-۲- اینفوگرافی گاهشمار یا خط زمانی
در این روش، اطلاعات را براساس ترتیب زمانی به‌صورت گرافیکی نشان می‌دهند.
۲-۳- اینفوگرافی اطلاعاتی
درواقع بسیار شبیه پوستری است که در آن خلاصه‌ای از موضوع، با استفاده از اطلاعات کلیدی و فشرده ارائه می‌شود.
۲-۴- اینفوگرافی فرایندی
از این نوع اینفوگرافی معمولا برای نشان‌دادن فرایند انجام کار در بخش‌های مختلف یا انتخاب‌های ممکن برای تصمیم گیری استفاده می‌شود.
۲-۵- اینفوگرافی ژئوگرافیک یا جغرافیایی
داده‌ها در این نوع از اینفوگرافی با استفاده از یک نقشه‌ی مکانی شرح داده می‌شوند.
۲-۶- اینفوگرافی مقایسه‌ای
در این نوع اینفوگرافی با استفاده از لیست، جدول، نمودار و … برای به تصویرکشیدن شباهتها و اختلافات دو موضوع استفاده می‌شود.
۲-۷- اینفوگرافی سلسله‌مراتبی
شامل نموداری است که اطلاعات را به‌صورت سطح‌بندی‌شده ارائه می‌دهد.
۲-۸- اینفوگرافی پژوهشی
معمولا برای مقایسه چند موضوع متفاوت از این نوع اینفوگرافی استفاده می‌شود که منبع استخراج داده‌ها در آن تحقیق است. این نوع اینفوگرافی شباهت زیادی با اینفوگرافی آماری دارد.
۲-۹- اینفوگرافی تعاملی
این نوع اینفوگرافی معمولا در وبسایت‌ها کاربرد دارد و به کاربر اختیار انتخاب، کنترل و اصلاح اینفوگرافی را می‌دهد.
۲-۱۰-اینفوگرافی اَبرِ کلمه
در آن تنها مجموعهای از کلمات به‌چشم می‌خورد که البته این کلمات ذهن مخاطب را به مفهوم خاصی هدایت می‌کند.
درپایان این مرحله، یادآور می‌شویم که انتخاب نوع اینفوگرافی بستگی به این دارد که با چه شیوه‌ای می‌خواهیم داستان را برای مخاطب نقل کنیم. به‌طور مثال اگر پیرامون تاریخچه یک کالا می‌خواهیم صحبت کنیم، گزینه مناسب استفاده از اینفوگرافی زمانی است. اگر می‌خواهیم آمار و ارقامی در مورد مصرف آن کالا ارائه دهیم، بدون شک اینفوگرافی آماری بهترین ابزار برای ماست.
۳. جمع‌آوری داده‌ها
این مرحله، صبر‌و‌حوصله زیادی را می‌طلبد. ممکن است داده‌ها ازطریق شرکت یا سازمانی که از شما خواسته است اینفوگرافی تهیه کنید، دراختیارتان قرار بگیرد. اما گاهی مجبورید خودتان شخصا اقدام کنید و ازطریق پرسشنامه و ارسال ایمیل و… داده‌های مورد نیازتان را جمع‌آوری کنید. اما یکی از مطمئن‌ترین راههای دسترسی به داده‌ها استفاده از ابزارهایی نظیر «Survey Monkey» و «Google Form» یا «Manual Coding Data» است. از آمار‌های ثبت‌شده توسط مراجع دولتی و خصوصی نیز می‌توان کمک گرفت.
۴. طراحی اینفوگرافی
بعد از تعیین داستان و نوع اینفوگرافی و جمع‌آوری داده‌ها، باید به بهترین نحو آنها را در کنار یکدیگر قرار داد و اینفوگرافی را طراحی کرد. بدون شک طراحی جذاب یک اینفوگرافی که مخاطب را درگیر خود کند، نیازمند سالها تجربه و ممارست است. اما برای شروع خوب است نمونه کارهای انجام شده را برای ایده‌گرفتن بررسی کنیم. همچنین از قالبهای آماده نیز می‌توان برای پیاده‌سازی اینفوگرافی استفاده کرد.
۵. ترویج کردن اینفوگرافی
اگر هدف شما از ساختن اینفوگرافی استفاده از آن برای اهداف بازاریابی بوده است؛ هنوز یک قدم دیگر برای اتمام کارتان باید بردارید و آن چیزی نیست جز تلاش برای ترویج آن در میان مخاطبان برندتان. برای این منظور می‌توانید اینفوگرافی را در کانال مخصوص برند خود به اشتراک بگذارید و از فالوور‌های خود نیز بخواهید آن را به اشتراک بگذارند. استفاده از خبرنامه‌های ایمیلی نیز گزینه مناسبی است. همچنین می‌توان آن را برای وبسایتهای پر مخاطب نیز ارسال کرد. البته تمام این راهها معمولا برای برندهای پرمخاطب اثربخشی بیشتری دارد. اگر هنوز در شمار این دسته از برندها نیستید، می‌توانید از بازاریابی نفر‌به‌نفر استفاده کنید. برای مثال آن را برای بلاگرهایی ارسال کنید که از انتشار اینفوگرافی شما منتفع می‌شوند.
نقش اینفوگرافی در طراحی سایت و جذب مخاطب
یکی از کارهایی که کارآفرینان آنلاین، برای تأثیرگذاری بیشتر انجام می دهند، طراحی وبسایت با قابلیتهای بصری بیشتر و سرشار از تصاویر و زمینه‌های باکیفیت است. به‌طور خلاصه، توصیه می‌شود تا اینفوگرافیک را در بخشهایی که حضور آنلاین دارید به کار بگیرید تا توجه بیشتری را به خود جذب کرده و افراد بیشتری را متوجه خود کنید. این به آن معنی است که آیا شما در حال طراحی سایت برای رسانه‌های اجتماعی هستید و یا فقط می‌خواهید درحالی‌که فعالیتهای بازاریابی را انجام می‌دهید موجب افزایش جلب آگاهی برای نام تجاری خود و یا رسیدن به مخاطبان گسترده‌تر شوید. اینفوگرافیک یک ابزار آنلاین قدرتمند است که بسیاری از بازاریابان در حال حاضر برای ترویج سایتها و کمپین‌های خود از آنها استفاده می‌کنند؛ که این قطعاً منجر به ترافیک بالاتر و بازدید دوباره افراد از سایت شما خواهد شد به همین دلیل است که تعدادی از کارآفرینان در حال پیدا کردن بهترین محتوای اینفوگرافیک برای معرفی کالا و خدمات خود هستند.
محبوبیت اینفوگرافیها شگفت‌انگیز است. بنا به آمار اینفوگرافیها از سال ۲۰۰۷ چیزی در حدود ۹۰۰۰ درصد افزایش‌یافته‌اند. چنین رسانه‌هایی در طیف وسیعی از تبلیغات ازجمله، آگهی‌ها و تابلوهای تبلیغاتی، تبلیغات تلویزیونی، کتابچه راهنمای تجهیزات، فیلم آموزشی، طراحی‌سایت و در بسیاری از مکانهای دیگر استفاده می‌شود. در واقع اگر شما نخواهید که از اینفوگرافی استفاده کنید احتمال اینکه به موفقیت آنلاین دست پیدا نکنید، بسیار زیاد است. تبلیغ‌کنندگان به‌خوبی از این ابزار قدرتمند آگاه هستند و از آن در بالا بردن شهرت برند و انجام فعالیتهای بازاریابی استفاده می‌کنند.
منابع
– محمودی، نیلوفر(۱۳۹۶) “اینفوگرافی چیست و چگونه می‌توان آن را ساخت؟”: www.chetor.com.
– “اینفوگرافیک چیست؟”: http://infographics.ir.
– “انواع اینفوگرافی”: http://wikimohtava.com.
– «اینفوگرافیک (نمایش گرافیکی اطلاعات)». درگاه ملی آمار. بازبینی‌شده در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۶.
– «اطلاع‌نگاشت» [علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی] هم‌ارزِ «information graphics, infographics»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی و زیر نظر غلامعلی حداد عادل، «فارسی»، در دفتر هشتم، فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان، تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی (ذیل سرواژه اطلاع‌نگاشت).
«مفاهیم: اینفوگراف (اینفوگرافیکز) چیست؟». همشهری. بازبینی‌شده در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۶.
«اینفوگرام مرکز تخصصی اینفوگرافیک». infogram.ir.
«برپایی کارگاه تخصصی با موضوع گرافیک اطلاع‌رسان». همشهری آنلاین، ۲۱ آبان ۱۳۹۴.
«سومین کارگاه تخصصی با موضوع گرافیک اطلاع‌رسان ۲ (اینتر اکتیو)». دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، ۱۸ آبان ۱۳۹۴.
– “نقش اینفوگرافی در طراحی سایت و جذب مخاطب”: www.papgroup.ir.
– ویکیپدیا فارسی و انگلیسی.
– webpagefx venngage .
- منبع خبر : خبرگزاری شارا
