آمازون که در ابتدا یک خرده‌فروش کتاب در گاراژ بود، اکنون تبدیل به یکی از بزرگترین شرکت‌های جهان شده است. اینک که سه دهه از تأسیس آمازون گذشته است، بیش از یک میلیون نفر را در سراسر جهان استخدام کرده و ارزشی بیش از ۱٫۷ تریلیون دلار دارد.

این غول فناوری به ارائه خدماتی از رایانش ابری گرفته تا  جریان دیجیتال و نیز هوش مصنوعی، تولید سخت‌افزار و حتا خودروهای خودران می‌پردازد. معدود شرکت‌های فناوری که از نظر ارزش بر آن تقدم دارند، کمپانی‌هایی نظیر اپل، مایکروسافت و گوگل هستند.

با اینکه آمازون در طول این سال‌ها به موفقیت‌های فراوانی رسیده، شکست‌هایی را نیز تجربه کرده است. تاریخچه آمازون زمانی جالب می‌شود که چگونگی شروع همه چیز را بدانید و مراحل مختلفی را که این شرکت تا به امروز از سر گذرانده است بررسی کنید!

در این مقاله به مهم‌ترین لحظات زندگی آمازون تا کنون می‌نگریم و می‌بینیم که چگونه این غول فناوری، بخش بزرگی از تجربه روزمره ما شده است.

آمازون در سال ۱۹۹۴ تاسیس شده است

هدف جف بزوس در ابتدا، دست یافتن به یک شرکت بزرگ فناوری نبود. اما می‌ترسید که مبادا شور و شوق مفرط به اینترنت را از دست بدهد و بعداً پشیمان شود – تصمیمی که او در مصاحبه با تایم از آن به عنوان «چارچوب به حداقل رساندن پشیمانی» یاد کرد. زمانی که بزوس این تصمیم را گرفت، در یکی از شرکت‌های وال استریت در نیویورک مشغول به کار بود اما شغل پولسازش را رها کرد و به سیاتلِ واشنگتن نقل مکان کرد. چرا سیاتل؟  زیرا محل استقرار شرکت‌های فناوری برجسته مانند مایکروسافت نیز بود.

پس از ورود به سیاتل در سال ۱۹۹۴، بزوس به کار طراحی ایده تجاری‌اش پرداخت. پس از اطلاع از این مطلب که تجارت الکترونیک در سال‌های آینده رشد چشمگیری خواهد داشت، به افتتاح فروشگاه آنلاین مشغول شد. اگر چه در ابتدا در نظر داشت با فروش محصولات کمی از جمله سی‌دی و سخت‌افزار رایانه شروع کند، اما بعدتر، تصمیم گرفت فروش کتاب را نیز در اولویت قرار دهد. چرا که کتاب‌ها میان همه مردم جهان جذاب هستند.

بنیانگذار آمازون می‌دانست ساختن برندینگ قدرتمند نیز مهم است زیرا مفهوم او منحصر‌به‌فرد نیست و  شرکت‌های دیگر نیز به‌راحتی می‌توانند از آن تقلید کنند. زمانی که برای اولین بار، شرکت را راه‌اندازی کرد، نام  کادابرا را انتخاب کرد. اما این نام را به‌زودی کنار گذاشت زیرا کسی این نام را در تماسی تلفنی به‌طور اشتباه شنیده بود و به اشتباه می‌پنداشت Cadaver  به معنای مرده است. نام آمازون به این دلیل انتخاب شد که چیزی عظیم و عجیب و نیز متفاوت را در مقیاس وسیعی نشان می‌دهد. همچنین این مزیت را داشت که با اولین حرف الفبا شروع می‌شد.

آمازون اولین کتابش را در سال ۱۹۹۵ به فروش رساند

در ابتدا، آمازون در خانه‌ای اجاره‌ای در شهر بلویو ایالت واشنگتن که بخشی از شهر سیاتل است، فعالیت می‌کرد. این بنگاه کسب‌و‌کار دقیقاٌ در گاراژ خانه قرار داشت و تا مدتی دفتر مرکزی آمازون بود.

بزوس با  سرمایه‌گذاری حدود ۲۵۰۰۰۰ دلاری والدینش، آمازون را تاسیس کرد. و حالا جف و آمازون سرمایه کافی در اختیار داشتند و سرانجام به میلیاردر شدن جکی و مایک بزوس (والدین جف بزوس) به دلیل سهامی که دریافت کردند منجر شد.

آمازون در ۱۶ ژوئیه ۱۹۹۵ راه‌اندازی شد، البته فقط برای مشتریان منتخبی که برای آزمودن بتای سایت دعوت شده بودند. جان وین رایت، دانشمند کامپیوتری که زبان برنامه‌نویسی اسکریپت را طراحی کرده بود، اولین سفارش را با خرید نسخه‌ای از کتاب ” مفاهیم سیال و تشابه‌های خلاقانه ” نوشته داگلاس هافستادر تکمیل کرد. درست در عرض چند هفته، کتاب‌ها را به تمام ۵۰ ایالت ایالات متحده و ۴۵ کشور فرستاد. در ماه اکتبر، آمازون رسماً درهای دیجیتال خود را به روی عموم مردم گشود تا هر کسی بتواند آنلاین شود و از این خرده‌فروشی کتاب بخرد.

آمازون در سال ۱۹۹۷ عمومی می‌شود

دو سال بعد؛ آمازون به‌سرعت دستخوش تغییراتی شد. با حفظ دفتر مرکزی خود در سیاتل، این شرکت مجدداً در دلاویر (Delaware) تأسیس شد. این اقدام برای کاهش تعهدات مالیاتی انجام شد و این ایالت نیز جایگاه بسیاری از شرکت‌های بزرگ دیگر از جمله تسلایِ ایلان ماسک است. با این حال، مهم‌ترین رویداد در این مدت، عرضه اولیه سهام آمازون بود. فرآیندی که یک  شرکت خصوصی برای اولین بار سهام خود را به عموم افراد عرضه می‌دارد و داد‌و‌ستد سهام در بورس را میسر می‌سازد.

عرضه اولیه سهام آمازون در ۱۵ می ۱۹۹۷ انجام شد. این شرکت در بورس NASDAQ با نماد AMZN با قیمت پایه ۱۸ دلار برای هر سهم راه‌اندازی شد. این بدان معناست که آمازون اینک در برابر سهامداران خود پاسخگو بوده و باید هر سال اطلاعات مالی را برای برآورده کردن الزامات کمیسیون بورس و اوراق بهادار منتشر کند.

آمازون مارکت‌پلیس را در سال ۲۰۰۰ راه‌اندازی کرد

آمازون در چند سال اول، به‌طور انحصاری کتاب می‌فروخت. در اواخر دهه ۱۹۹۰، این شرکت فروش خود را گسترش داد و شروع به فروختن محصولات متنوع‌تری کرد. از سی‌دی و دی‌وی‌دی گرفته تا کالاهای الکترونیکی. بدین طریق، آمازون توانست گردش مالی خود را افزایش دهد و مشتریان بیشتری را جذب کند. با این حال، این مرحله، تازه نقطه شروعی برای آمازون بود زیرا جف بزوس فهمید خرده‌فروش می‌تواند با فروختن «همه چیز» به موفقیت بیشتری دست یابد.

بر اساس گزارش سی‌ان‌بی‌سی، بزوس به باشگاه اقتصادی واشنگتن گفت تصمیمش را پس از ارسال ایمیل به ۱۰۰۰ مشتری که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند با این پرسش گرفت: «علاوه بر محصولات موجود، دوست دارید چه چیزی بفروشیم؟»

پس از دریافت پاسخ‌ها، موسس آمازون متقاعد شد که مشتریان در صورت داشتن فرصت، تقریباً هر چیز لازم را به‌جای فروشگاه‌های سنتی، از فروشگاه‌های آنلاین می‌خرند و جواب این پرسش مسیر تبدیل شدن آمازون به فروشگاه «همه چیز» هموار می‌کند.

دیگر نقطه عطف مهم در تاریخ آمازون، زمانی بود که مارکت‌پلیس (Marketplace) در سال ۲۰۰۰ معرفی شد. از طریق این پلتفرم،  در رقابت با شرکت‌هایی مانند ای‌بِی، فروشندگان شخص ثالث توانستند اقلام جدید و مستعمل (استفاده شده و دست دوم) را مستقیماً از طریق فروشگاه آنلاین آمازون به مشتریان عرضه دارند.

بدین ترتیب، برخی از رقبای آمازون توانستند مجاز به ورود به سایت شوند. اطمینان حاصل شد که آمازون مقصدی می‌شود برای مشتریان تا بتوانند کالای مطلوب‌شان را بخرند زیرا فروشندگان می‌توانند محصولاتی را ارائه دهند که خرده‌فروش آنلاین قادر به تهیه آن نیست.

برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ سود حاصل شد

علیرغم اینکه آمازون به‌عنوان یک خرده‌فروش آنلاین موفقیت‌های زیادی کسب کرد، در ابتدای کار، سرمایه‌گذاری سودآوری نبود. رهبران این شرکت انتظار نداشتند که آمازون در طول پنج سال اول فعالیتش سود زیادی کسب کند.

این می‌تواند غیرعادی به نظر برسد اما برای شرکت‌های فناوری که سرمایه‌گذاری برای گسترش دادن و جذب مشتریان یا کاربران وفادار قبل از کسب درآمد می‌کنند، چندان عجیب نیست. در اواخر دهه ۱۹۹۰، آمازون بسیار سودآور بود و عموم مردم را شگفت‌زده کرد. جی لنو حتا در مصاحبه‌ای از جف بزوس در این مورد بازجویی کرد و بنیانگذار آمازون با خنده به سوالات توضیح داد شرکت بر گسترش سریع تمرکز دارد.

نگرانی‌هایی ایجاد شد مبنی بر اینکه استراتژی و راهبرد تجاری آمازون با بقای بلندمدت این شرکت تناسب ندارد و برخی از سهامداران از کم بودن سود آمازون شکایت داشتند. اما همه چیز در سال ۲۰۰۱ یعنی زمانی که آمازون اولین سود سه ماهه خود را کسب کرد، تغییر کرد. اگرچه سود خالص، ناچیز و تنها  ۵ میلیون دلار بود اما نقطه مهمی در تاریخ شرکت به شمار می‌رفت. در پایان سال ۲۰۰۳، این شرکت برای اولین بار در طول یک سال سود کرد و ثابت کرد که مدل کسب‌وکار آمازون منطقی است و می‌تواند خرده‌فروشی باشد که به طور مداوم درآمد کسب کند.. در نهایت، نگرانی سهامداران برطرف شد و آمازون توانست برخی از بدهی‌های هنگفت خود را بپردازد.

خدمات وب آمازون در سال ۲۰۰۲ در دسترس قرار می‌گیرد

اگرچه شاید اکثر افراد حتا از خدمات وب آمازون آگاهی نداشته باشند اما به یکی از موفق‌ترین و سودآورترین کسب‌وکارهای این شرکت تبدیل شده است. با این حال به‌رغم این‌که بسیاری از مردم نمی‌دانند خدمات وب آمازون چیست، تنها با حضور در اینترنت از آن استفاده می‌کنند زیرا تامین‌کننده بخش عظیمی از وب‌سایت‌ها و خدماتی است که بخشی از زندگی روزمره ما هستند.

خدمات وب آمازون، خدمات رایانش ابری و مجموعه‌ای از واسط‌های برنامه‌نویسی کاربردی است که آمازون به مشتریان ارائه می‌دهد. این فناوری ناشی شده از فناوری خود شرکت و کاربرد آن برای اطمینان از این است که وب‌سایت‌ها و سرویس‌هایش می‌توانند بی وقفه حتا زمانی که تقاضا به‌طور ناگهانی افزایش می‌یابد اجرا شوند. این کار تخصص و فناوری را به سرویسی تبدیل کرد که می‌توانست آن را به سایر مشاغل مبتنی بر اینترنت بفروشد. شاید جالب باشد بدانید که از نتفلیکس تا ناسا، از خدمات وب آمازون  استفاده می‌کنند.

از زمان راه‌اندازی تاکنون، خدمات وب آمازون تقریباً پرسودترین سرویس نسبت به سایر خدمات آمازون بوده و به خودی خود کسب‌وکاری برتر بوده است.

آمازون پرایم در سال ۲۰۰۵ وارد بازار شد

یکی از مزیت‌های اصلی آمازون این است که بسیاری از محصولاتی که در سایت می‌خرید، در مدت زمان کمی به شما تحویل داده می‌شوند. اغلب خریدها یک روز بعد به دست خریدار می‌رسند اگرچه در برخی موارد، آمازون حتا می‌تواند خرید شما را در همان روزی که سفارش داده‌اید نیز تحویل دهند. این سرویس برای اولین بار در سال ۲۰۰۵ راه‌اندازی شد و اعضای آمازون می‌توانند هزینه اشتراک سالانه ۷۹ دلار را برای دسترسی به حمل‌و‌نقل رایگان دو روزه در سراسر ایالات متحده و سایر نقاط جهان بپردازند.

آمازون پرایم کمی بعدتر، برای ارائه مزایای دیگری غیر از حمل‌و‌نقل سریع‌تر گسترش یافت. سال ۲۰۱۱ شاهد معرفی Amazon Prime Video بودیم، سرویسی که هزاران فیلم و سریال تلویزیونی را بدون هزینه اضافی به اعضای آمازون پرایم ارائه می کرد. در همان سال، آمازون، دسترسی به کتابخانه امانتی کیندل اونرز را به‌عنوان بخشی از اشتراک کاربران افزود. در سال ۲۰۱۴، قیمت آمازون پرایم به ۹۹ دلار افزایش یافت البته حالا دیگر سرویس آمازون موزیک نیز به خدمات اضافه شده بود..
این سرویس اشتراک حالا دیگر خرید مواد غذایی، دسترسی رایگان به برخی بازی‌ها، اشتراک توییچ، کتاب‌های الکترونیکی رایگان و مجموعه گسترده خدمات پخش زنده را ارائه می‌دهد. جف بزوس در سال ۲۰۲۱ افشا کرد بیش از ۲۰۰ میلیون کاربر فعال آمازون پرایم هستند.

آمازون کیندل در سال ۲۰۰۷ به فروش می‌رسد

آمازون همیشه هم در زمینه محصولات سخت‌افزاری خود موفق نبوده است. کافی است به  فایر فون به عنوان شاهدی بر این ادعا نگاه کنید. فایرفون داستان یک گوشی هوشمند شکسته خورده است که درست یک سال پس از اولین عرضه، متوقف شد. آمازون به ازای هر شکست، موفقیت‌های زیادی مانند Kindle داشته است. کیندل نمونه موفقی از تولید کتابخوان الکترونیکی بود که نسبت به رقبا، موفقیت بیشتری در بازار داشت. تا آنجا که اولین مدل کیندل تقریباً بلافاصله فروخته شد.

کیندل در دهه بعد دائماً در حال تکامل بود و  به دلیل شباهت بیشتر به کتاب‌های کاغذی و واقعی، ساده‌تر و ساده‌تر شد. با توجه به اینکه آمازون زندگی خود را در جایگاه فروشگاه کتاب آغاز کرده بود و مجموعه گسترده‌ای از کتاب‌های الکترونیکی داشت، فروش کیندل بسیار منطقی بود و هنوز هم محصولی محبوب مانده است.

آمازون حتا محصول جانبی تبلت‌مانندی به نام کیندل‌فایر تولید کرد که ترکیبی از توانایی کتاب‌خوانی با ویژگی‌های دیگری مانند مرور وب و پخش محتوا مثل ویدیو بود. امروزه، آمازون کیندل از بهترین کتاب‌خوان‌های الکترونیکی است و خط تولید آن، معیار جدید نسخه‌های سخت‌افزاری آمازون به‌شمار می‌رود.

آمازون الکسا را با بلندگوی هوشمند اکوی آن در سال ۲۰۱۴ راه اندازی کرد

بعد از کیندل، دیگر نسخه اصلی سخت‌ا‌فزار این کمپانی، Amazon Echo بود. آمازون اکو بلندگوهای هوشمندی هستند که مبتنی بر فناوری دستیار مجازی الکسا هستند. اولین اسپیکر اکو در سال ۲۰۱۴ در دسترس قرار گرفت اگرچه در ابتدا فقط اعضای ویژه دعوت شده می‌توانستند آن را بخرند. آمازون اکو در سال ۲۰۱۵ انتشار یافت و به‌زودی، آمازون اکو دات کوچک‌تر و ارزان‌تر نیز عرضه شد.آمازون اکو یکی از اولین اسپیکرهای هوشمندی بود که به سرعت محبوب شدند و تا سال ۲۰۲۳ بیش از ۵۰۰ میلیون از این گجت‌ها فروخته شد.

بلندگوهای هوشمند کارایی‌های فراوانی دارند. با گفتن مستقیم دستورات به الکسا، می‌توانید از اخبار، آب‌وهوا و به‌روز‌رسانی ترافیک گرفته تا جزئیات مربوط به رویدادها و یادآوری‌های شخصی را دریافت کنید. همچنین می‌توان اکو را برای کنترل دستگاه‌های هوشمند متصل و پخش محتوا از خدمات متنوعی مانند اسپاتیفای و اَپل موزیک به کار برد.
موفقیت اکو و الکسا به آمازون این امکان را داده است که در خانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به یک وسیله ثابت تبدیل شود.

آمازون توانست توییچ، هول فودز مارکت و  ام‌جی‌ام را خریداری کند

آمازون سابقه خریدن دیگر شرکت‌ها و ادغام شدن با بنگاه‌های کسب‌وکار و مشاغل رقیب برای گسترش فعالیت‌هایش را نیز در کارنامه دارد و از این استراتژی به عنوان راهی برای رشد بیشتر استفاده کرده است.  نمونه‌های اولیه عبارتند از Bookpages در بریتانیا، نرم‌افزار کتاب الکترونیکی Mobipocket و  IMDb (بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها). این عمل، تاکتیک رایجی برای کسب‌وکارهاست و می‌توانند موضع خود را در بازار تثبیت کنند و کنترل بیشتری بر حوزه کاری متبوع خود داشته باشند.

به هر روی، ورود جدی آمازون به خریدهای بزرگ در سال ۲۰۱۴ با خرید ۹۷۰ میلیون دلاری توییچ (Twitch) آغاز شد. سایت پخش ویدیو که عمدتاً تحت سلطه محتوای بازی، میلیون‌ها مشترک داشت و راه مهمی برای آمازون در گسترش خارج از حوزه خرده‌فروشی به سایر خدمات اینترنت-محور تلقی می‌شد. آن زمان، این اتفاق بزرگ‌ترین خرید آمازون بود و درست سه سال پس از اولین راه‌اندازی توییچ به بازار وارد شد. این خرید مدت کوتاهی پس از آن صورت گرفت که گوگل از یک معامله بالقوه بر سر مسائل ضد انحصاری که می‌توانست به سبب کنترل یوتیوب توسط این شرکت پیش بیاید، عقب‌نشینی کرد.

ثابت شد که خرید توییچ، تسریع کننده شماری از معامله‌های برجسته‌ای است که آمازون در چند سال آینده انجام خواهد داد. تاکنون بزرگ‌ترین خرید، خرید Whole Foods (هول فودز) در سال ۲۰۱۷ بوده است که آمازون برای آن ۱۳٫۷ میلیارد دلار پرداخت کرد. با این حال، شرکت آیفون تصویری رینگ و نیز کمپانی نوپای فناوری خودران زوکس را به قیمت حدوداً ۱ میلیارد دلار خریداری کرد. در سال ۲۰۲۲، قراردادی به ارزش ۸٫۵ میلیارد دلار نیز برای کنترل استودیوی فیلمسازی ام‌جی‌ام بست.