رویداد سای کام، به عنوان فرصتی برای گفتگوی مروجان و ارتباط گران علم ،همزمان با هفته ترویج علم جمعه (۲۵) آبان در کارخانه نوآوری برگزار شد. مخاطبان این رویداد مروجان علم و همه افرادی که در حوزه ترویج علم فعالیت می کنند یا به آن علاقه دارند، هستند.

ستاره بنیادی،پژوهشگر ارتباطات علم یکی از سخنرانان رویداد سای کام بود.

بنیادی درباره فضای ترویج علم از نگاه ارتباطات علم به ساحت روزنامه نگاری علم و همچنین چالش های روزنامه نگاری در ایران صحبت کرد و گفت: کار یک پژوهشگر ارتباطات علم، لزوما حل کردن مشکل یا ارائه راه حل نیست، من می خواهم بگویم، برای حل مشکلاتی که مروجان و روزنامه نگاران علم دارند،لازم است یک هم اندیشی انجام شود یک مناظره ای وجود داشته باشه که متشکل از جامعه شناس علم، پژوهشگر علم، فیلسوف علم و…. باشد، همه اصحابی که در این فضا وجود دارند باید باهم به راه حل ها فکر کنند، در بیشتر پژوهش های جامعه شناسانه و ارتباطاتی ما با مردم سر وکار داریم، به همین دلیل مشکلات به صورت توصیفی و انتزاعی بیان می شوند برای اینکه آن ها را از آن انتزاع خارج کنیم، باید آن ها را دسته بندی کنیم. زمانی که داریم در فضای مردمی و جامعه کار می کنیم باید مشکلات را به صورت فرایند در نظر بگیریم.

وی در ادامه به چالش های موجود در فضای ترویج علم و روزنامه نگاری علم اشاره کرد و افزود: می توانیم مشکلات را به ۳ دسته تقسیم کنیم؛ نگاه نخبه گرایی، مشکلات سیاست گذاری و ذهنیت رانتی.

بنیادی ادامه داد: یک مسئله اصلی که یکی از جامعه شناسان درباره همین مشکلات برای من نقل می کرد این بود که در مورد علم چنین نگاهی وجود ندارد که مردم باید در فضای علمی مشارکت داشته باشند، بلکه نگاه به علم یک نگاه کاملا نخبه گرایانه است، می دانیم که کار روزنامه نگار علم ارتباط این جایگاه نخبه گرایانه با مردم است،باید بگویم که در ایران این دیدگاه یعنی نگاه نخبه گرایانه به علم قوی تر است. این نگاه از بالا به پایین در کلاس های درس ما هنوز وجود دارد.در زمینه مشکلات سیاست گذاری هم یکی از مهم ترین نکات، مشکل نمایش عمومی است،اینکه جامعه ما بسیار به ابزار نمایش قدرت عمومی تبدیل شده. مثلا اگر ما یک ماهواره پرتاب می کنیم، کاملا در حوزه سیاسی تعریف می شود، نمایش علم، نمایش قدرت است و اولویت های علم را در رسانه اساسا سیاست مداران تعریف می کنند. چرا بودجه شبکه ۴باید از بودجه شبکه های تازه تاسیس کم تر باشد اینجاست که مشکلات سیاست گذاری بیشتر به چشم می خورد.

وی در ادامه افزود: البته مشکلات حوزه سیاست گذاری تنها به این ها محدود نمی شود، سیاسی شدن علم، باعث می شود فضای نقادی هم محدود می شود، روزنامه نگاران محدود می شوند. یک اصطلاح دیگر ذهنیت رانتی در فضای علم است، یعنی هرکسی که کار پژوهشی می کند، پول می گیرد دیگر مهم نیست که این تحقیق در دانشگاه منتشر شود یا نه، اتفاقی که رخ می دهد اینکه زمانی که دانشمند متکی به این نیست که باید به جامعه پاسخگو باشد، هرجا احساس کرد که روزنامه نگار او را نقد می کند، فکر می کند که با او مشکل شخصی دارد و اجازه نقد نمی دهد. علاوه بر اینها جایگاه سرویس علمی در خبرگزاری ها و روزنامه های ما نیز چندان تعریفی ندارد، چرا روزی در خبرگزاری رسمی کشور، سرویس علمی وجود دارد و بعد از مدتی غیر فعال می شود. نکته مهم دیگر فعالیت روزنامه نگاران غیر علمی نویس در خبرگزاری ها و روزنامه ها است.

بنیادی در ادامه صحبت هایش به مشکلات دیگر روزنامه نگارن اشاره کرد و گفت:روزنامه نگاران، مشکلات مالی هم دارند،الان کیفیت کار سنجیده نمی شود بلکه کمیت است که مهم است. یک مشکل دیگر هم مشکل عدم وجود فضاهای رسمی برای آموزش روزنامه نگاری است، البته دانشکده علوم ارتباطات علامه تازه دارد جایگاه مستقل خود را در این فضا پیدا می کند، اما فضایی مستقل برای آموزش روزنامه نگاری علمی نداریم.

بنیادی به عنوان یک پژوهشگر ارتباطات علم در پایان به مهم ترین مشکل موجود در فضای ترویج علم اشاره کرد و گفت: یکی از پر اهمیت ترین نکات، همان جایگاه از بالا به پایین در فضای علم است که باعث می شود یک روزنامه نگار به جای این که نماینده مردم باشد و حرف های دانشمندان را به گونه ای انتقال دهد که مردم درک کنند، سعی می کند خودش هم در این فضا به دانشمند نزدیک شود و از اصطلاحات تخصصی و پیچیده آن حوزه استفاده کند.