در این مقاله سعی شده است به علت یابی کوچ کاربران ایرانی از شبکه اجتماعی فیسبوک به اینستاگرام، از دیدگاه دانشجویان مقطع کارشناسی علوم اجتماعی دانشگاه تهران به این موضوع پرداخته شود.

پایگاه خبری هنر هشتم

در این پژوهش از روش کیفی استفاده کردیم آن چه یافتیم آن است که عوامل زیادی چون نولیبرالیسم، فیلترینگ فیسبوک، تصویر محوری اینستاگرام، ساده طلبی کاربران و عواملی از این دست علت اصلی کوچ کاربران از فیسبوک به اینستاگرام بوده اند.

مقدمه

شبکه های اجتماعی یکی از عناصر مصرفی است که در دهه اخیر با فراگیر شدن اینترنت و فضای مجازی به فرهنگ ما یا به عبارت دیگر مصرف فرهنگی ما اضافه شده است. شبکه های اجتماعی آثار زیادی بر زندگی روزمره ما گذاشته اند. از سوی دیگر طی دهه اخیر این شبکه های اجتماعی نیز خود در گیر تغییر و تحول بوده اند، علاوه بر این خود این شبکه های اجتماعی در جذب کاربر با یکدیگر رقابت می کنند. فیسبوک و اینستاگرام دو شبکه اجتماعی هستند که هر کدام در دوره خاصی از زمان با اقبال چشمگیری مواجه شدند. اما آن چه در طول زمان مشاهده کردیم این بود که کاربران ترجیح دادند به جای فیسبوک از اینستاگرام استفاده کنند. در حالی که این دو شبکه تفاوت های زیادی با یکدیگر داشتند که به آن ها خواهیم پرداخت. اما سوال این جاست که چرا کاربران اینستاگرام را به فیسبوک ترجیح دادند؟ مطالعه این اتفاق در سطح کلان کار بسیار دشواری بود. زیرا این جا به جایی های کاربران منحصر به فیسبوک و اینستاگرام نیست، ما شاهد اتفاقاتی مشابه در وایبر و تلگرام بوده ایم. اما در سطح خرد برای بررسی این موضوع جامعه آماری خود را کوچک تر کردیم و دانشجویان علوم اجتماعی دانشگاه تهران را مطالعه کردیم. برای شروع به مطالعه چیستی فیسبوک و اینستاگرام و تفاوت این دو شبکه می پردازیم.

فیسبوک چیست؟

فیسبوک شبکه ای اجتماعی است که در ۴ فوریه ۲۰۰۴ توسط جوانی به نام مارک زاکربرگ به وجود آمد. از طریق فیسبوک می‌توان با دوستانی که دارای حساب کاربری در فیسبوک هستند به برقراری ارتباط پرداخت و از این طریق به مبادله اطلاعاتی از قبیل عکس، فیلم یا پیام پرداخت. فیسبوک یک صفحه مجازی است که کاربران اینترنتی از سراسر دنیا، می توانند به طور رایگان از آن استفاده کنند.

برای توضیح درباره امکانات فیسبوک می توان گفت؛ فیسبوک برای کاربران خود، محیطی را ایجاد می کند که آنها می توانند اتاقی متشکل از دوستان و آشنایان را برای خود ترتیب دهند. هر کاربری در فیسبوک یک صفحه شخصی برای خود دارد که پیغام های شخصی خود را در این صفحه مشاهده می کند. علاوه بر این یک صفحه عمومی برای هر کاربر وجود دارد که در آن صفحه می تواند مطالب، عکس و فیلم هایی که توسط دوستان و آشنایانش به اشتراک گذاشته شده، ببیند و درباره آنها نظر دهد و یا ابراز علاقه کند. هر کس از این امکان برخوردار است که دائما بر لیست دوستان خود بیفزاید و افراد جدیدی را به عضویت در لیست دوستانش، دعوت کند. علاوه بر این امکان دیگری در فیسبوک وجود دارد که به معرفی افراد جدیدی می پردازد و پیشنهاد دعوت به دوستی را به کاربران می دهد. علاوه بر این موارد، کاربران فیسبوکی می توانند به ایجاد گروه هایی در فیسبوک بپردازند و یا در گروههای دیگری با موضوعات مختلف، عضو شوند. امکان دیگری که برای کابران این شبکه اجتماعی وجود دارد، این است که می توانند برای افراد و چیزهای مورد علاقه خود، صفحه ای جداگانه طراحی کنند و دیگران را در این صفحات شریک و عضو کنند و پذیرای پیشنهادها و نظرات مختلف آن ها باشند. بنابراین می توان گفت که کاربران فیسبوک به ۴ گروه تقسیم می شوند. ۱- دوستان ۲- دوستان دوستان ۳- اعضای هم شبکه ۴-  اعضای یک صفحه یا گروهی خاص.

از دیگر امکانات این شبکه می توان از بازی های آنلاین مختلف و به روز دنیا، نام برد که کاربر می‌تواند با توجه به نیاز خود از آن‌ها استفاده کند.

اینستاگرام چیست؟

اینستاگرم شبکه اجتماعی برای اشتراک گذاری عکس و  ویدئو است فرآیند کار در این شبکه به این صورت است که هر کاربر عکس یا ویدئوی دلخواهش را با متن مورد نظرش در صفحه خودش انتشار می دهد سپس کاربرانی که وی را دنبال می کنند قابلیت مشاهده ، لایک کردن و نظر دادن راجع به آن را دارند. طراحان این شبکه در آخرین نسخه این برنامه امکانی را به اینستاگرام اضافه کردند که کاربر می تواند از لحظه ای که در حال سپری کردن آن است عکس یا ویدئو تهیه کرده و در بخشی جدا به نام «استوری» منتشر سازد. دنبال کنندگان او  می توانند  تا ۲۴ ساعت استوری را ببینند و سپس به طور اتوماتیک حذف می شود.

تفاوت فیسبوک و اینستاگرام:

مهم ترین تفاوت بین فیسبوک و اینستاگرام «تعامل» است. تعامل در اینستاگرام بیشتر از فیسبوک است. (ابوالحسنی،۱۳۹۴) سرعت مشاهده یک عکس از خواندن یک متن بیشتر است و تعدد پست ها در اینستاگرام از فیسبوک بیشتر است این سبک عوامل موجب شده اند تا تعامل در اینستاگرام در مقایسه با فیسبوک بیشتر باشد. فیسبوک متن محور است اما اینستاگرام تصویر محور یا به عبارت دیگر بصری است. اینستاگرام قابلیت نصب بر روی تلفن همراه دارد یعنی یک برنامه ، از طرفی سایت فیسبوک فیلتر است و برنامه موبایلی فیسبوک یک برنامه بسیار ضعیف است که کار با آن دشوار است.

روش بررسی

در این مقاله ما از روش کیفی استفاده کردیم. گروه مورد مطالعه ما دانشجویان مقطع کارشناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران بودند. بنابراین از هر ورودی ۵ دانشجو (به طور تقریبی ۲ دختر ۳ پسر و بر عکس) از ورودی سال های ۹۲ و ۹۳ و ۹۴ و ۹۵ را که از هر دو شبکه اجتماعی (فیسبوک و اینستاگرام) استفاده کرده بودند انتخاب کردیم و با آن ها مصاحبه کردیم.

این افراد را به چهار دسته (تیپ) تقسیم کردیم دسته اول کسانی که خودشان اینستاگرام را در مقایسه با فیسبوک جای بهتری می دانستند و این شبکه را انتخاب کردند. دسته دوم کسانی که دلیل خاصی نداشتند و چون سایر دوستان و آشنایانشان به اینستاگرام آمدند با این جمعیت حرکت کردند. دسته سوم کسانی که در هر دو شبکه فعال هستند و دسته آخر کسانی که هنوز در فیسبوک مانده اند البته این دسته بندی بخشی از فرضیه بود و پیش از مطالعه تقسیم شد در طی مطالعه دریافتیم که اولا دسته های بیشتری هم وجود دارند ثانیا کسانی هستند که یک دلیل برای جا به جایی نداشتند به عبارت دیگر ممکن است در چند دسته گنجانده شوند.

یافته ها

در این مقاله چند عنصر مهم از جمله سن، جنسیت، و تا حدی گرایشات سیاسی حائز اهمیت است. در این پیمایش ما دانشجویانی با گروه سنی بین ۱۸ تا ۲۱ سال را مورد مطالعه قرار دادیم که از هر دو شبکه اجتماعی فیسبوک و اینستاگرام استفاده کرده اند. به علاوه این که دانشجوی یکی از چهار رشته دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران هستند و در یکی از گرایش های پژوهشگری علوم اجتماعی، برنامه ریزی اجتماعی، علوم ارتباطات اجتماعی، انسان شناسی تحصیل می کنند.

سوالاتی که پاسخگویان به آن پاسخ گفته اند، عبارتند از:

آیا از شبکه فیسبوک استفاده می کنید؟

تمام دانشجویانی که در این مقاله مورد مطالعه قرار گرفتند کاربران فیسبوک بوده اند برخی در گذشته کاربر بودند و امروز دیگر از این شبکه استفاده نمی کردند و برخی دیگر هم چنان از این شبکه استفاده می‌کردند.

آیا در گذشته کاربر شبکه فیسبوک بوده اید؟

این سوال تا حد زیادی با سوال اول هم پوشانی داشت تا مشخص شود دانشجویان فیسبوک را ترک کرده اند یا همچنان از کاربران این شبکه هستند. این سوال بسیار حائز اهمیت بود چرا که دقیقا بر موضوع مورد مطالعه ما در این مقاله باز می گشت این که کاربران هنوز از شبکه فیسبوک استفاده می‌کنند و یا طبق فرضیه به شبکه اینستاگرام کوچ کرده اند.

چه مدت زمانی کاربر فیسبوک بوده اید؟

سه دانشجو اکانت فیسبوک خود را حذف کرده بودند. ولی هفده نفر دیگر همچنان کاربر فیسبوک بودند اما نسبت به گذشته کمتر از این برنامه استفاده می کردند. بیشترین میزان مصرف در حال حاضر «هر شب». زن،۱۹،دانشجو. کمترین میزان «هر دو ماه یکبار». مرد،۲۱،دانشجو

آیا از برنامه اینستاگرام استفاده می کنید؟

همه مصاحبه شوندگان از برنامه اینستاگرام استفاده می کردند.

از کدام شبکه بیشتر استفاده می کنید؟

همه مصاحبه شوندگان از اپ اینستاگرام بیشتر از اپ فیسبوک استفاده می کردند. اکثر مصاحبه شوندگان بعد از این سوال ذکر می کردند که دلیل مصرف بیشتر آن ها از اینستاگرام «راحت» تر بودن آن است چرا که در تلفن همراه آنهاست و فیلتر نیست.

آیا حضور در اینستاگرام باعث شده تا زمان کمتری را به فیسبوک اختصاص دهید؟

همه دانشجویان به این سوال پاسخ «بله» دادند. همه معتقد بودند یکی از دلایلی که به فیسبوک کمتر سر می زنند ظهور اینستاگرام است.

شما به عنوان دانشجوی علوم اجتماعی کوچ کاربران به اینستاگرام را ناشی از چه عواملی می دانید؟

در این بخش پاسخ های متفاوت و حائز اهمیتی دریافت شد. مصاحبه شوندگان علت های متفاوتی را برای این کوچ و جابه جایی می دانستند که در ادامه به چند نمونه از مهم ترین این یافته ها خواهیم پرداخت:

«اول اینکه از نظر من تمامی این شبکه ها نشان از صنعت فرهنگ سازی است و نتیجه ای جز گام برداشتن به سمت حماقت و عدم توجه به اندیشه ورزی و تفکر است، هرچند که نمیشه دربست هم اونو کنار گذاشت. بنابراین بر اساس این پیش فرض پاسخ میدم.

در ابتدا اینستاگرام بر خلاف فیسبوک که جایی بود که متن به اشتراک میذاشتن، فقط جایی بود برای به اشتراک گذاشتن عکس. بنابراین افرادی که توانایی نوشتن مطلب حتی در سطحی ترین شکلش رو نداشتن، به جهت ابراز وجود به سمت اینستاگرام رفتن. چون سخت ترین تلاشی که باید انجام می دادن، عکس گرفتن با پوزیشن های مختلف و پوشش های مختلف بود. بنابراین اینستاگرام بهترین محل برای ابراز وجود طبقه نوکیسه تهرانی شد. افرادی که از کمترین سطح از سرمایه فرهنگی و اجتماعی برخوردار بودند و تنها چیزی که داشتن “پول” بود. پس به جهت هویت یابی و یه جور بازنمایی خودشون و طبقه شون به سمت اینستاگرام هجوم آوردند و با به رخ کشیدن تمامی فرآورده هایی که با پول به دست آورده بودن (ماشین های میلیاردی، خانه های آن چنانی که سونا و جکوزی اش به اندازه ده تا خانه معمولی بود، لباس های برند، هیکل های مانکن و بدن سازی شده و بیشتر از آن عمل کرده و غیره) که هیچ کدام محصول تفکر و فرهنگ نبود، فضای اینستاگرام را پر کردند از عکس های بدون کپشن، یا کپشن های کپی شده از یه سایت یا وبلاگ یا همون فیسبوک.

«اینستاگرام ساده تر است و کار کردن با آن آسان تر است، مردم ما کلا راحت طلب هستند، سعی می کنند چیزی که از آن استفاده می کنند راحت ترین حالت ممکن باشد، هدف هم که ارتباط برقرار کردن است، هر چه راحت تر انجام شود بهتر است. کارکردن با اینستاگرام راحت تر است. پس بهتره! یک جورهایی مردم ما دچار تنبلیسم هستند». زن،۲۰، دانشجو.

«در فیسبوک اطلاعات و… همه چیز خیلی ول بود یعنی آدم کمی احساس ناامنی می کرد تو موزیک چی دوست داری کتاب چی خوندی چه کتابی دوست داری؟ یادمه که همه اطلاعات را می گرفت! خانواده ات، شهری که زندگی می کنی مدرسه ای که رفتی دانشگاه همه این اطلاعات را می خواست! ولی اینستاگرام این حس را ندارد تو هر اطلاعاتی را که خودت بخواهی می توانی بگذاری البته فیسبوک هم می شد غلط وارد کرد اما به هر حال خیلی گزینه و آپشن داشت! یک جور هایی تمام زندگیت توی پیجت بود، ولی اینستاگرام این طور نیست خیلی راحت می توانی مخفی شوی خیلی راحت می توانی با یک شخصیت دیگه وارد شوی و… اصلا دردسر و بدبختی هم نداره! یه ایمیل الکی وارد می کنی یه عکس چرت و پرتی میزاری یه اطلاعات دیگه ای می دی و خیلی راحت تر از فیسبوک این اتفاق می افتد!»زن، ۱۹،دانشجو.

«یک چیزی که خیلی مهم است این است که اطرافیان فرد کاربر از آن شبکه استفاده کنند! یک مدت خیلی همه از فیسبوک استفاده می کردند یعنی همه در فیسبوک بودند خب همه هم می آمدند! می گفتند خب فلانی و فلانی هستند پس می آمدند و صفحه درست می کردند بعد این اتفاق در اینستاگرام افتاد و همه به اینستاگرام آمدند یعنی بستگی دارد که اطرافیان طرف هم کجا باشند». زن،۱۸،دانشجو.

«انسان ها راحت طلب شدند اینستاگرام بر پایه عکس است در حالی که فیسبوک بر پایه متن بود آدم ها ترجیح می دهند اطلاعاتی که میخواهند از یک پاراگراف بگیرند با یک نگاه از یک تصویر بگیرند در واقع بصری تر شده اند». مرد، ۱۹، دانشجو.

«عاملی که نظریه علوم اجتماعی در آن باشد به ذهنم نمی رسد که چرا مردم به سمت اینستاگرام آمدند اما علت شخصی خودم این بود که فیسبوک فیلتر بود و من فیلتر شکن گوشی نداشتم و فقط توی لپ تاپم مجبور بودم باز کنم. اما اینستاگرام اپ گوشی داشت و توی گوشی بازش می کردم، خیلی راحت تر بود، فیلتر نبود و از همه مهم تر این که آن گروه اجتماعی که من باهاشون دوست بودم تقریبا مهاجرت کردن به اینستاگرام تا حدی هم نه کلا فضای من عوض شد. من دبیرستان بودم با دوستای دبیرستانم و اون فضای دبیرستانم تو فیسبوک بودیم اما بعدش اومدم دانشگاه و در محیط دانشگاه بچه ها اینستاگرام ی بودند و دیگر لازم نبود من در فیسبوک باشم دیگر این حس را نداشتم که لازم است در فیسبوک باشم تا با دوستانم باشم و تمام کسایی که در فیسبوک دنبال می کردم و برام مهم بودند بعدا در اینستاگرام پیدا کردم. ولی نکته ای که هست این است که من با این که اینستاگرام را نصب کرده ام ولی نسبت به فیسبوک خیلی سطح متفاوتی بود و اشتراک گذاری محدود به عکس نبود؛ می شد فیلم و مطلب و… هم به اشتراک گذاشت شاید یک دلیل این کوچ این است که در فیسبوک لازم بود شما خیلی آدم فرهیخته تری باشی چون تا حدودی متن محور بود آدم ها می آمدند که متن تو را بخوانند. اما اینجا تصویر محور است اینجا به نمایش گذاشتن آن چیزهایی که تو داری و خیلی هم نیازی نیست که آدم فرهیخته ای باشی برای این که پر طرفدار باشی برای همین اینستاگرام پر مخاطب تر و همه گیر تر شد». زن،۲۰، دانشجو.

«تنبلی، نو لیبرالیسم، سطحی شدن، نسل جدید، تلفن های هوشمند همه این ها می توانند دلیل باشند». مرد،۲۱، دانشجو

بحث:

از تحلیل مصاحبه ها و پاسخ هایی که در این مصاحبه ها دریافت شد چند نکته به ذهن می رسد؛ نخست آن که با وجود لحاظ کردن متغیر جنسیت در تحقیق این متغیر تاثیر چندانی بر نتیجه نگذاشته به عبارت دیگر زنان و مردان هر دو به یک اندازه و با دلایل نسبتا مشابه اینستاگرام را جایگزین فیسبوک کرده اند. دومین مسئله آن است که این جا به جایی کاربران دلایل متعددی دارد که می توان آن ها را به دو بخش تقسیم کرد؛ دلایل درونی و بیرونی، منظور از دلایل درونی آن دسته از دلایل است که به خود شبکه اجتماعی، ساختار، فرم و مواردی از این دست باز می گردد برای مثال می توان از بصری بودن اینستاگرام و این که یک شبکه اجتماعی موبایلی است نام برد. از سوی دیگر منظور از دلایل بیرونی عوامل اجتماعی و دیگر عواملی هستند که فارغ از بحث ویژگی های خود شبکه اجتماعی سبب می شوند تا کاربران شبکه ای را جایگزین شبکه دیگر کنند. مثلا نولیبرالیسم، میل به ساده گرایی، سطحی شدن، بصری شدن و عواملی از این دست. ترکیب این عوامل موجب جایگزینی یک شبکه اجتماعی به جای شبکه اجتماعی دیگر است. همه دلایلی که مصاحبه شوندگان برای این جایگزینی می آوردند در این دو دسته گنجانده می شد.

یکی از علل بسیار مهم که اکثر مصاحبه شوندگان به آن اشاره کردند فیلترینگ فیسبوک بود. پیدا کردن فیلتر شکن، شارژ آن و… کار آسانی نبود اگر چه مردم زمانی که فیسبوک در اوج خود بود این کار را می کردند اما با ظهور و گسترش تلفن های هوشمند رفته رفته این کار (تهیه وی پی ان و فیلتر شکن) به نظر دشوار آمد، زیرا تلفن های همراه جایگزین لپ تاپ ها شده و همواره در دسترس مردم قرار دارند.

علت دیگر که به آن بسیار اشاره شد این است که اینستاگرام یک شبکه اجتماعی موبایلی است که به طوری طراحی شده که کار با آن بسیار راحت باشد، میل کاربر برای استفاده از شبکه هایی که استفاده از آن ها ساده تر است یکی دیگر از علت های این جایگزینی است. اگر بخواهیم این علت را در دسته بندی های خود جا دهیم از حیث فرم شبکه یک علت درونی و از حیث تمایل کاربران به شبکه هایی با کاربری ساده یک علت بیرونی است.

سومین علت بصری شدن مردم است، یکی از عللی که اکثر مصاحبه شوندگان در آن اشتراک داشتند میل مخاطبان به درک تصویر است که می تواند ناشی از همان میل به سادگی باشد و از سوی دیگر تصویر محور بودن اینستاگرام با این علت هم پوشانی دارد. اینستاگرام یک برنامه تصویر محور است و از طرفی مخاطبان هم میل دارند که بیشتر ببینند تا بخوانند. این امر خواسته یا ناخواسته به سطحی شدن و ضعف دقت مردم دامن می زند. این ویژگی از علت های درونی است که میل کاربران را به استفاده از اینستاگرام بیشتر می کند.

علت چهارم که از علل بسیار مهم است اطرافیان یک کاربرند، که بسیاری از مصاحبه شوندگان یکی از علل استفاده از اینستاگرام را این امر می دانستند که دوستانشان از فیسبوک رفته اند و تعداد بیشتری از کسانی که می شناسند در اینستاگرام فعالیت می کنند! بنابراین اطرافیان یک فرد در مصرف او از یک شبکه مجازی تاثیری چشم گیر دارند.

یکی از علت هایی که شاید کمتر به آن توجه کنیم اما توسط یکی از مصاحبه شوندگان مطرح شد و علت دقیقی به نظر می رسد مسئله امنیت بود مصاحبه شونده معتقد بود چون فیسبوک اطلاعات بیشتری از کاربر می گیرد، کاربر حس عدم امنیت می کرد در حالی که اینستاگرام اطلاعات شخصی کمتری از انسان می خواهد یکی از نکات جالب در این بحث آن است که هر چه شبکه های اجتماعی اطلاعات شخصی بیشتری از فرد بخواهند فرد احساس عدم امنیت بیشتری می کند شاید یکی از دلایل آن اینترنتی بودن شبکه های اجتماعی و این پیش فرض کاربران که اینترنت خطر آفرین و… است باشد.

در میان پاسخگویان، دانشجویان رشته پژوهشگری از عواملی یاد می کردند که ریشه در نظریات علوم اجتماعی داشت، عواملی چون؛ نولیبرالیسم، صنعت فرهنگ سازی، سیاست های نظام سرمایه داری و… اشاره شد که تمام این دلایل نیز از جهاتی می توانند علت جایگزینی شبکه های جدی و یا حتی به طور کلی استفاده از شبکه های مجازی باشند.

با پاسخ های دریافت شده می توان فهمید که دانشجویان علوم اجتماعی با آنکه خود از شبکه های اجتماعی موبایلی جدید استفاده می کنند و در واقع اینستاگرام را جایگزین فیسبوک کرده اند اما قادرند تا به صورت ریشه ای و عمیق چرایی آن را بررسی کنند. که این امر احتمالا ناشی از رشته های تحصیلی مورد مطالعه آنان است. این پرداخت غیر سطحی به مسائلی چون موضوع این پیمایش توسط دانشجویان علوم اجتماعی می تواند خوشحال کننده باشد.

نتیجه گیری:

همان طور که پیش از این اشاره کردیم در این مقاله سعی بر علت یابی کوچ کاربران فیسبوک به اینستاگرام از طریق مصاحبه با دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران بوده است. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که این جایگزینی ناشی از دو گروه از عوامل است که آن ها را عوامل درونی و بیرونی نام گذاری کردیم هیچ یک از این دو دسته علت مهم تر از دیگری نیست و هر دو دسته به یک میزان حائز اهمیت هستند. در بخش بحث به این علل اشاره کردیم و آن ها را مورد تحلیل قرار دادیم.

در نهایت می توان این علت ها را به صورت خلاصه به دسته های زیر تقسیم کرد:

۱-فیلترینگ فیسبوک

۲- تصویر محور بودن اینستاگرام

۳-برنامه موبایلی بودن اینستاگرام

۴- امنیت بیشتر اینستاگرام

۵- تعدد کاربران اینستاگرام

۶-طراحی مینیمال و ساده برنامه اینستاگرام

۷- ضعف برنامه موبایلی فیسبوک

۸- تغییر سلیقه مخاطبان

منابع:

ناظم زاده، ف. (۱۳۹۱). فیسبوک چیست؟. تبیان، دسترسی در دی ماه ۱۳۹۵ http://article.tebyan.net/226568/%D9%81%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D9%88%DA%A9-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-

ابوالحسنی، ا. (۱۳۹۴). تعامل در اینستاگرام بیشتر از فیسبوک است. نشر اجتماعی، دسترسی در دی ماه ۱۳۹۵ http://socialpress.ir/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%DB%8C%D8%B3%D8%A8%D9%88%DA%A9/

  • نویسنده : پژوهش: نورالهدی حسین محمد دانشجوی کارشناسی علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران
  • منبع خبر : پایگاه خبری ارتباط امروز