به گزارش پایگاه خبری هنر هشتم؛ شب گذشته مردم کرمانشاه شاهد زلزله‌ای با قدرت ۶.۴ ریشتر بودند . بعد از وقوع این زلزله  شاهد اطلاع رسانی دیر هنگام نهادها و رسانه ها رسمی در واکنش به این حادثه بودیم. با توجه به اینکه در طول یک سال گذشته ،کشور با بحران های زیادی از جمله زلزله مواجه بوده است آیا وقت آن نرسیده که تغییرات آرایش رسانه ای به صورت جدی در رسانه های رسمی و واکنش مسئولان نسبت به این بحران اتفاق بیافتد؟ چرا در هنگام هر بحرانی تنها به گفت و گو با مسئولان بسنده می کنیم و مخاطب را از نزدیک در جریان جزئیات حادثه قرار نمی دهیم؟

اکبرنصراللهی رئیس دانشکده ارتباطات و مطالعات رسانه دانشگاه آزاد درباره عملکرد دیشب صدا وسیما و خبرگزاری ها بعد از وقوع زلزله می گوید: سرعت عمل خبرگزاری ها و صدا و سیما در شبکه ملی و استانی نسبت به قبل خیلی بهتر شده و فاصله واکنش آنها نسبت به فضای مجازی کم شده است؛قبلا صدا و سیما ، خبرگزاری ها و مطبوعات خیلی از فضای مجازی عقب بودند ولی در حال حاضر این فاصله کمتر شده و اخبار وقوع زلزله را با فاصله کمی از زمان وقوع، اطلاع رسانی کردند.اما به این معنا نیست که عملکردشان خیلی خوب شده است ولی خب طبیعی است که همچنان فضای مجازی خبرها را زودتر اطلاع رسانی کنند.چرا که مثل رسانه ای رسمی ،دغدغه صحت ماجرا را ندارند.

نویسنده کتاب «راهنمای پوشش اخبار بحران در رسانه های حرفه ای» با انتقاد از نگاه اداری برخی رسانه ها و مسئولان به بحران ها بیان می کند : برخی از  روزنامه ها امروز  تیتری از وقوع زلزله  را به صفحه یک خود نیاورند در حالیکه  از مطبوعات انتظار داریم  تا بعد از اطلاع رسانی موضوع مهم مثل زلزله دیشب ، آن را از ابعاد مختلف تحلیل و عملکرد بخش های مختلف را نقد کنند. سال گذشته انتقادهایی جدی به روزنامه ایران(که رسانه دولتی است) وارد شد از این جهت که در روز بعد از زلزله ازگله رد و نشانی از آن نبود ولی امسال این روزنامه خوب کار کرده و در صفحه اول خود زلزله دیشب را پوشش داده که درخور قدردانی است.

دکتر نصراللهی با اشاره به مولفه هایی که رسانه ها بعد از وقوع زلزله باید آن را اجرا کنند ،می گوید: رسانه ها باید اطلاع رسانی دقیق و سریع و همچنین «آموزش» را در اولویت کاری خود در زمان زلزله قرار دهند چرا که در این مواقع ،مردم چسبندگی و مراجعه بالایی به رسانه ها دارند.بنابراین بهترین زمان برای متولیان بحران و رسانه در این زمان است که به مردم آموزش دهند که تاب آوری آنها در مواقع بحرانی بالاتر برود.

نصرالهی با توضیح درباره عملکرد صدا و سیما  در واکنش به زلزله کرمانشاه می گوید: این رسانه از دیشب تا الان عملکرد خوبی را  از جهت چینش اخبار و پوشش کمی این اتفاق داشته است ؛چینش بخش خبری ۲۳ شبکه خبر مانند  اخبار ۲۲ شبکه ۳ سیما متناسب با نیاز مخاطبان بوده است و این خبر مهم در خبر اول و قبل از اخبار مقامات پخش شده است اما اخبار ۲۱ سیما برخلاف ارزش خبری و انتظار و نیاز مخاطب ،خبر زلزله را اولا در عناوین پخش نکرد و ثانیا آن را در حدود یک ربع بعد از شروع اخبار در  مشروح خبر و بعد از خبر مقام معظم رهبری و رییس جمهور گزارش منتشر کرد.

او در ادامه با انتقاد از مصاحبه ها و گفت و گو هایی که «شبکه خبر» سعی دارد مدام بر روی آنها متمرکز شود،بیان می کند :بیشترمصاحبه که در این شبکه بوده متاسفانه با مسئولان بوده و سهم کارشناسان برای توصیف علمی و دقیق زمین لرزه ، آموزش به مردم ، نحوه مواجهه مردم با این پدیده ، راههای کاهش تلفات و خسارات در زلزله و تحلیل و ارزیابی زلزله های قبلی در این مصاحبه ها بسیارکم بوده است اما در مقابل مسئولان حرف هایی هم که بیان می کنند شبیه به همان اظهارات در سال های گذشته است یعنی ادبیات همان ادبیات سال قبل است که؛ همه چیز خوب است اقدامات موثری انجام شده است ،خب این محور و راهبرد از جهتی قابل درک است که باید در شرایط اولیه بحران، به مردم امید و اطمینان می دهد اما کاملا یک طرفه ،گزارش گونه و اغلب تبلیغاتی و برخی مواقع خلاف واقع است.

دکتر نصراللهی  ادامه می دهد: اطلاع رسانی در مورد اقدامات جاری مسئولان ضروری است اما برجسته سازی اینکه همه چیز خوب است و در اقدامات و عملکردها هیچ اشکالی نیست ، مقداری آزار دهنده است. این حرف ها را باید مردم در صحنه عمل ببینند که هر کسی در حال انجام وظیفه خود است چرا که اگر فقط گفته شود و مخاطب چیزی در عمل نبیند این باعت اعتماد زدایی می شود.توصیه ام این است که مسئولان و رسانه ها کمتر حرف بزنند و بیشتر عمل کنند . ارتباط با رسانه ها کار یک یا دو سخنگو است اما متاسفانه همه سازمان ها در رقابت با یکدیگر حجم زیادی از پوشش خبری بحران را به خود اختصاص می دهند .مصاحبه حضوری و تلفنی مسئولان مختلف با رسانه ها هم موجب تعارض در بیان آمارها و سایر خبرهای مرتبط با بحران ها می شود و هم اینکه باعث می شود کارها بر روی زمین بماند و امداد رسانی با کندی صورت گیرد.

نویسنده کتاب «راهنمای پوشش خبری» در ادامه با انتقاد از عملکرد دیرهنگام سایت سازمان مدیریت بحران کشور پس از وقوع زلزله می گوید: عملکرد سازمان مدیریت بحران بسیار جای تاسف دارد که با آن همه امکانات و بودجه تا حدود ۲ساعت بعد از زلزله، گزارشی از وقوع این حادثه در سایت شان منتشر نشده بود وحدود ساعت ۲۲ یک خبر را از موسسه زلزله شناسی را با عکس گرافیکی کار کرده بود.

نصراللهی ادامه می دهد: خب از طرفی مسئولان از جمله آقایان معزی و سعیدی از اطلاع رسانی دولت و سخنگوی سازمان مدیریت کشور ،امروز از مردم درخواست کردند تنها اخبار را از طریق نهادها و رسانه ها رسمی و اجرایی دریافت کنند بنا به این گفته ،سایت سازمان مدیریت بحران باید جزء سریع ترین و به روز تر ین رسانه ها در مواقع بحرانی با مخابره گزارش و فیلم و عکس ها باشد ولی می بینیم اولین خبر در این سایت در چه ساعتی بارگزاری شد. وقتی دستگاه های رسمی چه رسانه های رسمی و چه سازمان مدیریت بحران کار خود را خوب بموقع ،درست و جامع انجام نمی دهند چه توقعی دارند که مردم از بخش های رسمی اخبار را پیگیری کنند.

او با اشاره به تبعات دریافت اخبار از بخش های غیر رسمی و فضای مجازی بیان می کند: طبیعی است که مردم در این مواقع اخبار رسمی را از منابع غیر رسمی می گیرند و این مهم ترین چالشی است که امروزه در حوزه رسانه های کشور وجود دارد . متاسفانه سازمان مدیریت بحران ما خود در بحران است و در ساعات و رورزهای تعطیل ،اغلب تعطیل هستند و با توجه به آرایش رسانه ای که اتفاق افتاده و بالا رفتن سواد رسانه ای مخاطب و دسترسی آنها به انواع رسانه ها، مردم منتظر نمی مانند تا مسئولان هر وقت خواستند خبر ها را کار کنند وقتی نهاد های رسمی غایب باشند کار به دست فضای غیر رسمی و مجازی می افتد و شایعات و اطلاعات متناقض منتشر می شود و این باعث نگرانی مردم می شود .به عنوان کسی که در حوزه بحران کار می کنم می توانم بگویم متاسفانه در رفتار مسئولان و متولیان بحران تغییرمعنی داری ایجاد نشده و همان اشکالات و ایراداتی که در سال گذشته را داشتند .تکرار می کنند یعنی رویکرد رویدادی و سنتی و تشریفاتی و کمی و راهبرد انفعالی و واکنشی  دارند.