پایگاه خبری هنر هشتم؛ در ابتدا باید به این سؤال پاسخ داد که چرا مردم باید از رسانه‌های رسمی کوچ کرده و به سمت رسانه‌های جدید و پیام‌رسان‌ها بروند؟ باید گفت که اگر رسانه‌های رسمی به وظایف اولیه و فلسفه تاسیسی‌شان که همان تأمین نیاز خبری مردم به‌صورت جامع و در سریع‌ترین زمان است، توجه می‌کردند، دیگر دلیلی نداشت که مخاطبان از رسانه‌هایی که سال‌ها وابسته به آنها بودند، کوچ کنند. این تغییر مسیر و رویگردانی نشان‌دهنده این است که رسانه‌های رسمی یا وظایفشان را انجام نداده‌اند یا اینکه ایفای نقش‌شان براساس شیوه‌های سنتی، نتوانسته جوابگوی مخاطبان امروز، با سواد رسانه‌ای بالا و دسترسی‌های گسترده باشد.
تا چندسال پیش، تعداد رسانه‌ها کم بود و مردم دسترسی‌های زیادی نداشتند، بنابراین اگر همان چند رسانه محدود و انحصاری هر پیامی را در هر زمان و بسته‌بندی‌ای منتشر می‌کرد یا حتی انتشار نمی‌داد، مخاطب مطلع نمی‌شد و توقعی هم نداشت، بنابراین آن رسانه می‌توانست به حیات خودش ادامه دهد چون رقیبی وجود نداشت. اما اینک با پیشرفت تکنولوژی‌ها و تغییر آرایش رسانه‌ای و افزایش دسترسی‌های مخاطبان هر فردی با یک موبایل می‌تواند در قامت یک تلویزیون، رادیو و روزنامه نقش‌آفرینی کند، بنابراین در چنین شرایطی دیگر نمی‌شود مانند قبل سانسور کرد و مردم را از اطلاعات محروم یا اخبار را دیر منتشر کرد لذا در این روزگار، رسانه‌های رسمی باید به اصول حرفه‌ای توجه کنند و کمترین غفلت و بی‌توجهی به این اصول، موجب حذف می‌شود.
اغلب رسانه‌های رسمی ما، در ۴۰سال گذشته حبس شده‌اند و به همین دلیل است که مخاطبان به شبکه‌های اجتماعی روی آورده‌اند و خودشان در تولید اخبار مشارکت دارند و اگر به هر دلیلی رسانه‌های رسمی به اخبار مورد نظر مردم نپردازند، انبوهی از شهروند خبرنگارها، شبکه‌های اجتماعی را از خبر مورد نظر خود پر می‌کنند.
این به حاشیه‌رفتن رسانه‌های رسمی و قدرت‌گرفتن پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی برای انتقال اخبار در کنار فوایدی که دارند، آسیب‌هایی همچون رایج‌شدن اخبار جعلی را با خود به همراه آورده‌اند. با ظهور شبکه‌های اجتماعی چون مخاطبان گمان می‌کنند که هویتشان پنهان است، هر خبری را منتشر می‌کنند، در این میان کنشگران سیاسی و احزاب هم از تولید اخبار جعلی در شرایط حساس و بحرانی استفاده می‌کنند و مخاطب غافل از اینکه پشت تولید این اخبار چه کسانی هستند، این اخبار را می‌پذیرند.
راه‌های مقابله با اخبار جعلی این است که رسانه‌های رسمی، در تولید و انتشار اخبار صداقت داشته باشند و اخبار مورد نیاز مردم را فوری و جامع و بی‌طرفانه منتشر کنند تا از این طریق عرصه را برای رسانه‌های بی‌هویت و بیگانه خالی نکنند. سوادرسانه‌ای هم می‌تواند سدی در برابر اخبار جعلی ایجاد کند، در این صورت مخاطبان هر خبری که در هر جایی منتشر شود را قبول نمی‌کنند.
البته فراموش نشود که باید آستانه تحمل مسئولان بالا برود و به هر محتوایی انگ سیاسی و امنیتی نزنند تا رسانه‌های رسمی به راحتی اخبار خود را منتشر کنند، در غیر این‌‌صورت باید بدانیم که بازی به زمین رسانه‌های غیررسمی کشانده می‌شود و این رسانه‌ها هم به‌دلیل آزادی عملی و پنهان‌ماندن هویتشان به راحتی هر خبری- اعم از جعلی و واقعی- را منتشر می‌کنند.
- نویسنده : اکبر نصراللهی | رئیس دانشکده ارتباطات و مطالعات رسانه‌های دانشگاه آزاد
