هفته گذشته، فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران، اعلام کرد که تعداد روزنامه‌نگاران و کارکنان رسانه‌ای که در سال جاری هنگام انجام وظیفه کشته شده‌اند، به ۹۴ نفر افزایش یافته است. در میان این آمار به قتل تعدادی از خبرنگاران چون جمال خاشقجی هم اشاره شده است. با توجه به این گزارش آیا قوانینی در جهت حمایت از خبرنگاران میدانی وجود ندارد؟

به گزارش پایگاه خبری هنر هشتم؛ محمد مهدی فرقانی رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی در این باره به شفقنا رسانه می گوید:

بحث تهدید جانی خبرنگاران در سراسر جهان و از قرن بیستم به بعد کم و بیش وجود داشته است. شاید در یک سال تعداد تلفات کمی بیشتر یا کمتر شود ولی در دو سه دهه اخیر به نظر می رسد سالانه همین حدود از خبرنگاران به دلیل حضورشان در کانون های پرخطر تلفات داشتیم.

بحث بین المللی وجود داشته که آیا باید مقررات و تمهیدات خاصی برای دفاع و حفاظت از جان خبرنگاران اندیشیده شود؟ فرقانی پاسخ می دهد:

این مسئله دو گروه مخالف و موافق داشته است. مخالفان فکر می کنند اگر ضوابط ویژه ای برای مصونیت خبرنگاران در کانون های پرخطر درنظر گرفته شود، حساسیت ها زیاد می شود و ممکن است عملاً برخورد با آن ها هم بیشتر شود.

عده ای دیگری هم معتقد اند که با توجه به نقش خبرنگاران در گزارش دهی اخبار، رویدادهای جهانی و ملی ، افشاگری ها ، نظارتشان بر جریان قدرت و حضورشان در کانون های پرخطر مثل جبهه های جنگ، کانون های منازعه و شورش و درگیری و… لازم است تا مقررات خاصی برای دفاع از امنیت حرفه ای روزنامه نگاران طراحی و درنظر گرفته شود.

یادمان باشد اگر ما بپذیریم روزنامه نگاری یک خدمت اجتماعی است و معارضه اصلی روزنامه نگاران در سراسر جهان با حوزه قدرت و ثروت است ،احتمال دارد همیشه خطرهایی جان آن ها ، یا انجام مسئولیت اجتماعی و وظایف شغلی شان را تهدید کند.آمار تلفات سالانه روزنامه نگاران در سراسر جهان و یا دستگیری و زندانی شدن، شکنجه و نظایر این ها در سراسر جهان نشان می دهد که فعالیت این حرفه چقدر حساس و تا چه اندازه در مسیر خدمت اجتماعی است.

آیا در حال حاضر قوانینی در جهت حمایت از خبرنگاران میدانی وجود ندارد؟
فرقانی پاسخ می دهد:

حقیقتاً خیر. البته توافق هایی وجود دارد. مثلاً وقتی یک خبرنگار در جنگ، لباس مخصوص press را می پوشد به نوعی باید مانند ماموران هلال احمر ، صلیب سرخ و مامورانی که حفاظت از جان غیرنظامیان و بی پناهان را برعهده دارند، تلقی شود و معمولاً تا حدی هم رعایت می شود.

اما در برخی مواقع به عمد و در برخی موارد سهوا جان این خبرنگاران به خطر می افتد به عبارتی آن هایی که راضی نیستند و نمی خواهند عملکرد مجرمانه شان بازتاب پیدا کند با خبرنگاران برخورد می کنند و در برخی مواقع ما در کانون های منازعات و زدو خورد های پرخطری مثل سوریه، افغانستان و… شاهد کشته شدن تعداد زیادی از خبرنگاران هستیم.

بنابراین تا حدی حقوق خبرنگاران در کانون های پر خطر رعایت می شود و اجازه داده می شود که به تهیه خبر، فیلم، عکس و… بپردازند. با این حال ممکن است برخورد با آن ها به عمد یا به سهو صورت گیرد و مقررات خاصی در این زمینه وجود ندارد.

حضور خبرنگاران سنتی در کانون های خبری تا حدی در همه جای جهان کمرنگ شده است و در کشور ما بیش از پیش کمرنگ شده است و نوعی روزنامه نگاری کپی پیست و پشت میزی در حال تکوین است.

خیلی از مدیران رسانه ای به دلیل پایین آوردن هزینه ها ترجیح می دهند خبرنگاران کمتری داشته باشند و از طرفی دیگر به دلیل وجود رسانه هایی چون فضای مجازی و استخراج راحت اخبار از آنجا، باعث شده عادتی بین جامعه خبرنگاران شکل بگیرد و به این ضرب المثل اکتفا کنند «سری که درد نمی کند چرا دستمال ببندیم».

در حالیکه ارزش کار روزنامه نگاری به کار میدانی اوست و حضور میدانی خبرنگار می تواند شامل تحقیقات، پیگیری و مشاهدات عینی خود او باشد به این ترتیب هر رسانه ای می تواند خبر،مصاحبه و گزارش خودش را داشته باشد در واقع یافته های اختصاصی خودش را داشته باشد و این می تواند چهره متفاوتی به رسانه ها بدهد.

  • منبع خبر : شفقنا رسانه