به گزارش پایگاه خبری هنر هشتم به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت، دکتر هادی خانیکی در هشتمین نشست شورای هماهنگی مراکز روابط عمومی و اطلاع رسانی دستگاه های اجرایی کشور که در بانک مرکزی برگزار شد، گفت: کار روابط عمومی فی نفسه کار سختی است و در این ایام به دلیل شرایط بحرانی سخت تر شده است. در چنین شرایطی بهترین روش برای روابط عمومی ها حرکت به سمت راه حل گرایی و دوری از روش های سنتی مرسوم است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به عواملی از جمله تشدید نارضایتی عمومی و هراس از آینده را عامل اصلی شنیده نشدن صدا روابط عمومی ها و دستگاه های حاکمیتی دانست و گفت: بر همین اساس جامعه امروز ما دیگر با یک افکار عمومی یک دستِ روان مواجه نیست.»

وی با تاکید بر اینکه در اطلاعرسانی با دو مقوله متن و زمینه روبرو هستیم،افزود: این دیدگاه که صرفا به اطلاع رسانی از نظر ظاهری توجه شود معمولا حوزه حرفه ای روابط عمومی را به تکنیک، امکانات ، تزیین و ابزار متوسل می کند و درحالی‌که به زمینه توجه نمی شود و اگر به زمینه توجه نشود بسیاری از تلاشها بی ثمر واقع می شوند وتمام زحماتی که با نوکردن روابط عمومی ها انجام گرفته است، به باد می رود.

خانیکی خاطرنشان کرد: در شرایط فعلی شاهد آن هستیم که هرچه اطلاع رسانی بیشتر می شود در ارتباط، اختلال بیشتری اتفاق می افتد. نهاد دولت و دستگاه های ذی ربط و به تبع آن روابط عمومی ها در شرایط دشواری قرار گرفته اند که صداهایشان خوب شنیده نمی شود و این شنیده نشدن خود پیام رسان را نیز عصبانی می¬کند. می¬توان این شعر معروف را وصف حال امروزِ روابط عمومی ها دانست که «من گنگ خواب دیده و عالم تمام کر/ من عاجزم ز گفتن و خلق از شنیدنش»

دکتر خانیکی در ادامه یکی دیگر از مشکلات امروز روابط عمومی ها در اطلاع رسانی و تبین امور را مربوط به داخل دولت دانست و گفت: ما در دستگاه های دولت با دو نوع ناشنوایی مواجه هستیم، یکی بیرونی و دیگری درونی؛ یکی از دلایل نشنیده شدن صدای دولت به رغم اطلاع رسانی های فراوان، همهمه ای است که در خود دستگاه¬های دولت وجود دارد.آنها درداخل حرف¬های یکدیگر را نیز نمی¬شنوند. در گذشته تجربه موفق نهاد دولت در ایران این بود که ناشنوایی درونی وجود نداشت و بین دستگاه¬ها هم اندیشی و همگویی حاکم بود.

عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی عنوان کرد: اگر از بیرون دستگاه¬های دولتی را ارزیابی کنیم، شاهد کارهای خوبی هستیم که توسط تک تک آنها انجام می¬شود ولی این ها را نه تنها به بیرون بلکه گاه به یکدیگر هم نمی توانند به خوبی منتقل کنند.

وی با تاکید بر اینکه مسئله مهم در شرایط فعلی تغییر افکارعمومی و شکل گیری ذهنیت جمعی جدید است،گفت: این موج فکری جدید از دی ماه سال گذشته با اعتراضات شروع و مسئله ارز،تحریم و ….باعث تشدید این شرایط بحرانی شد. در حال حاضر ما با یک افکارعمومی مواجه نیستیم. سال گذشته نگاه جامعه خوشبینانه بود و هر خبری توسط رسانهها اعلام میشد با اعتماد بیشتری شنیده میشد.امید اجتماعی بالاتر بود اما الان دیگر آنگونه نیست.

خانیکی افکار عمومی را به دودسته تقسیم کرد و افزود: گاهی با افکار عمومی امید و اعتماد مواجه هستیم و گاهی با افکار عمومی تردید، سو ظن، بی افقی نسبت به آینده و بی اعتمادی؛ مسئله مهم این است که با هر دوی اینها باید گفتگو کرد و راه برقراری ارتباط با هر کدام را به صورت جداگانه یافت.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی همچنین به تغییرات مهم پیش آمده در افکار عمومی پرداخت و تشریح کرد: تعمیق و تشدید و گسترش نارضایتی ها. هراس از آینده وکاهش عمومیت رفتارهای ملی و دینی بین عموم از جمله این تغییرات هستند. تحقیق ارزشها و نگرشها در موج سوم خودش نشان داد که تحول مسیر در جامعه ایران به سمت فردیت و مادیت بیشتر است و جامعه ایران نسبت به یک دهه قبل فردگراتر و مادی¬گرا تر شده است.

اخبار جعلی مهم ترین مسأله روز کشورمان است

دکتر خانیکی با بیان اینکه یکی از مهم ترین مسایل روز ایران مواجهه با اخبار جعلی (fake news) است،‌ گفت: پیش از انقلاب تعبیری در مبارزه با استبداد تحت عنوان شکستن تور امنیتی رایج بود، بدین معناکه اگر می‌خواهیم مردم در مبارزه شرکت کنند، ترس از رژیم سیاسی حاکم باید از بین برود؛ از این تشبیه برای توضیح اخبار جعلی استفاده می‌کنم؛ براین اساس اگر می‌خواهیم گفت‌وگویی با جامعه انجام گیرد، این تور اخبار جعلی باید شکسته شود. بار اخبار جعلی به میزانی بالاست که افراد وادار به همنوایی با آن می شوند. به بیان بهتر این اخبار جعلی هزینه کار اجرایی را افزایش می‌دهند، چراکه هزینه جلب اعتماد در فضای رسانه ای که در آن بی اعتمادی حاکم است، بسیار بیشتر از هزینه جلب اعتماد در فضای رسانه ای است که در آن اعتماد وجود دارد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه بیان اینکه درخصوص اخبار جعلی (fake news) بازشناسی و مدنظر قرار دادن ۱۰ نکته ضروری است، تصریح کرد: مواجهه با اخبار جعلی مختص به کشور ما نیست و حتی ایالات متحده در زمان برگزاری انتخابات نیز درگیر این موضوع بوده است. در هر حال اگر شکافی در جامعه نباشد، اخبار جعلی در جامعه کارساز نمی‌افتد، متأسفانه دستگاه تبلیغات ما نیز گرفتار این وضعیت است و در واقع سازمان های رسانه‌ای غیرشفاف در فرایند توزیع و تولید اخبار جعلی موثرند. شاید بتوان بهترین و مهم ترین راه برای مقابله با این نکته تولید محتواست.

وی در ادامه افزود: در فضای رسانه ای کشور به ویژه رسانه شبکه‌ای، دولت دست پایین را دارد و از همه فعال تر براندازان و مخالفان و منتقدان دولت هستند و دولت در مرتبه سوم قرار دارد.

خانیکی تاکید کرد: باعث تاسف است که بگویم در حال حاضر بین شبکه‌های فارسی زبان، شبکه‌های مجازی مخالف و نوع رویکرد صداوسیما به دولت، همنوایی در خصوص اخبار جعلی وجود دارد.

این استاد دانشگاه بیشترین نقش اخبار جعلی را در حوزه روزنامه‌نگاری شبکه‌ای خواند و گفت: متأسفانه نهادها وسازمان‌های رسمی و دولتی در این حوزه حضور ندارند. در گذشته در حوزه روزنامه نگاری شهروندی، شهروند – کاربران تجربه‌های زیسته خود را در رسانه‌ها مطرح می کردند، اما امروزه در برابرآنها سازمان‌های سیاه قرار گرفته اند و رسانه‌های رسمی و شبکه‌های اجتماعی را دچار رعب و وحشت می‌کنند.

به گفته این استاد دانشگاه اخبار جعلی دو هدف را دنبال می کنند. هدف سیاسی مشخص‌ترین و واضح‌ترین هدف است، اما در کنار این نکته اخبار جعلی به نوعی کسب و کار نیز تبدیل شده‌اند. معمولاً دستگاه‌ها به این نکته توجه نمی‌کنند و نهادهای با وضعیت مالی نامناسب، متضرر این شرایط هستند.

وی درخصوص نحوه اطلاع‌رسانی صحیح در مواجهه با اخبار جعلی عنوان کرد: در این زمینه و با این ذهینت جمعی شکل گرفته، باید در جست‌وجوی راه‌حل‌گرایی بود. درست است که راه حل‌ها قطعی نیستند، اما ظرفیت‌هایی برای ارایه راهکار و راه حل وجود دارد. به بیان بهتر امید می‌تواند راه‌حلی برای افق گشایی باشد، زمانی که امید در جامعه کاهش می‌یابد، اخبار جعلی و منفی گسترش می یابند.

خانیکی روند اخبار جعلی را بر داوری عمومی استوار دانست و گفت: در داوری عمومی دولت منفعل است، اگر بتوانیم این را به طرق مختلف و برای مثال از طریق انجام بهتر امور اصلاح کنیم، داوری عمومی نیز نسبت به دولت تغییر می‌کند.

خانیکی نمود فعالیت‌ها در حوزه اطلاع‌رسانی دولت را دچار دو نوع ناهماهنگی خواند و گفت: نخستین مشکل عدم هماهنگی با بافتار جامعه و نداشتن جغرافیای سخن است. امروز و در شرایط فعلی با شهروندی معترض و منتقد روبه رو هستیم؛ البته این انتقاد و اعتراض از سوی دولت به رسمیت شناخته شده است اما ادبیات اطلاع رسانی نسبت به گذشته تغییری نکرده است. مطلوب است که ادبیات اطلاع رسانی با بافت جامعه همخوانی داشته باشد. دومین نکته این است که میان روابط عمومی دستگاه‌های اجرایی در امر اطلاع رسانی انسجام و یکپارچگی حاکم نیست. دستگاه‌های دولتی در تلاشند بار را بر دوش دیگری بیندازند.

وی با تأکید بر اینکه باید با شناخت از بافتار جامعه با مردم سخن گفت، اظهار کرد: به شخصه از صحبت با مردم ناامید نیستم. سخن زمانی باورپذیر می‌شود که از وحدت و انسجام برخوردار باشد. سخنی که در پرداختش هماهنگی وجود نداشته باشد، یکسان شنیده نمی‌شود و در دریافتش اختلال ایجاد می‌شود. لذا دستگاه های اجرایی باید با یکدیگر منسجم عمل کنند. برای عبور از این شرایط باید دشواری گفت‌و‌گو را بپذیریم. سطح اول گفت و‌گو، با نخبگان و افراد متخصص محقق می‌شود، یعنی کسانی که در حوزه تخصصی مرتبط با خود قرار می‌گیرند و سطح بعدی تحقق گفت‌و‌گو در حوزه عمومی است. در اینجا یادآور می‌شوم متأسفانه این دولت با نخبگان و طرفداران خودش به خوبی گفت و گو نمی‌کند.

خانیکی با اشاره به نقش روابط عمومی‌ها در فراهم آمدن امکان گفت‌وگو، عنوان کرد: در کنار شبکه‌های اجتماعی و سایر رسانه‌ها، یکی از پارامترهایی که در گفت‌وگو موثر است، نهاد روابط عمومی است. روابط عمومی‌های دستگاه‌های اجرایی می‌توانند امکان گفت‌وگو را میان طرف‌های اجرایی و نیز حرفه‌ای‌های نهادهای مختلف و دانشگاهیان فراهم کنند.