در سال‌های اخیر، پلتفرم هایی مانند توئیتر، فیس بوک، اینستاگرام، تلگرام و واتساپ، کاربران زیادی را به سمت خود جذب کرده و تبدیل به یکی از اصلی ترین منابع خبری شده اند. مطالعات متعددی نشان می دهد که درصد افرادی که اخبار را از پلتفرم های رسانه های اجتماعی دریافت و مصرف می کنند، در حال افزایش است.

برای مثال، پژوهش‌های صورت گرفته توسط مرکز تحقیقات پیو در سال‌های ۲۰۱۲، ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ نشان می دهد که در سال ۲۰۱۲، حدود ۴۹ درصد از بزرگسالان امریکا اخبار خود را از رسانه های اجتماعی دریافت می کردند که این رقم در سال ۲۰۱۶ به ۶۲ درصد افزایش پیدا کرد و در سال ۲۰۱۷ به ۶۷ درصد رسید (مرکز تحقیقات پیو، ۲۰۱۶، ۲۰۱۷). دلیل چنین تغییراتی در رفتارهای مصرف خبر به ماهیت پلتفرم های رسانه‌های اجتماعی باز می گردد، بر این اساس که در مقایسه با رسانه های دیگر، مصرف خبر در این شبکه ها زمان و هزینۀ کمتری لازم دارد و به اشتراک گذاری، نوشتن نظر و بحث در مورد آن با دیگر خوانندگان امکان پذیر و آسان است.

اما باید توجه داشت که رسانه های اجتماعی مانند شمشیر دولبه عمل می کند و مشاهده می شود که کیفیت اخبار در رسانه های اجتماعی پائین تر از سازمان‌های خبری پیشین است و از سوی دیگر، به دلیل ارزان بودن تولید اخبار آنلاین و سرعت و سهولت انتشار آن از طریق رسانه‌های اجتماعی، حجم زیادی از اخبار ماهیت جعلی دارد و لذا «اخبار جعلی» اهمیت زیادی پیدا کرده و به یکی از چالش‌های عمدۀ معاصر تبدیل شده است، به طوری که دیکشنری مک کواری واژۀ «اخبار جعلی» را به عنوان کلمۀ سال ۲۰۱۶ معرفی کرده است (شو و دیگران، ۲۰۱۷). در چنین فضایی با تکثر منابع و کانال‌های اطلاعاتی و خبری، مسائلی از قبیل احراز اعتبار خبر و تشخیص درست بودن یا جعلی بودن اخبار اهمیت دارد.

احراز اعتبار خبر در رسانه‌های اجتماعی

در رسانه‌های اجتماعی به مثابۀ منابع خبری، به جای متخصصین یا صاحبنظران و مسئولان، کاربران هستند که منبع اعتبار خبر محسوب می شوند و فعالیت آنها در رسانه‌های اجتماعی، معیار اعتبار خبر است. رسانه‌های اجتماعی مختلف، مختصات خاص خود را دارند و ابزارهای مختلفی در آنها وجود دارد که می تواند برای تعیین اعتبار خبر به آنها مراجعه کرد.

برای مثال، در اینستاگرام، اعتبار خبر بر اساس تعداد فالورها، تعداد لایک ها و تعداد کامنت ها می تواند شناسایی شود. در تلگرام، اعتبار خبر بر اساس تعداد اعضاء کانال خبری و همچنین تعداد مشاهده های صورت گرفته از آن خبر قابل تشخیص است. در فیس بوک نیز می توان به تعداد لایک ها و همچنین تعداد موارد به اشتراک گذاشته شده توجه کرد و در توییتر نیز تعداد لایک و به ویژه تعداد ریتوییت ها معیاری برای احراز اعتبار خبر محسوب می شود.